به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، «ضیافت هفته کتاب، دیدار صمیمانه اصحاب نشر با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی»، شامگاه سه‌شنبه (بیست‌وچهارم آبان‌ماه ۱۴۰۱) در هتل لاله برگزار شد. در این ضیافت محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمدحسین ظریفیان یگانه؛ مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنرانی کردند.
همچنین در این نشست صمیمانه مرتضی آخوندی؛ از انجمن اسلامی ناشران، کاظم آرمان‌پور؛ مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی، شهریار امینیان؛ مدیرعامل مجمع ناشران دفاع مقدس، مسعود نظری‌منش؛ از انجمن ناشران دیجیتال کودک، امین آصفی؛ مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران آموزشی، هومان حسن‌پور؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، سعید مشهدی؛ مدیرعامل اتحادیه و دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی، عبدالعظیم فریدون؛ رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، مریم جدلی؛ رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر و میثم نیلی؛ مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی به نمایندگی از صنعت نشر ایران به بیان مسائل مرتبط با تولید و نشر کتاب پرداختند.
بند «ز» تبصره ۹ لایحه بودجه گام بزرگی برای فرهنگ و هنر است
محمدمهدی اسماعیلی در ابتدای این مراسم با اشاره به اینکه مقصود از برپایی این ضیافت، شنیدن مسائل و آسیب‌های موجود در صنعت نشر کشور است، بیان کرد: در دوره جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تغییر مسیری در همه بخش‌ها روی داد. به اعتقاد ما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارتخانه‌ای برای حکمرانی در حوزه فرهنگ و هنر است و باید همه اقتضائات این کار بزرگ از ساختار بودجه گرفته تا مسئله حمایت‌ها و نظارت‌ها را فراهم کنیم.
وی افزود: در طول یکسال گذشته گام‌های خوبی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شده است؛ آیین‌نامه اجرایی بند «ز» تبصره ۹ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور را در دولت به تأیید و تصویب نهایی رساندیم که در گام اول مقصود ما از مدیریت فرهنگی ارگان‌های دولتی را فراهم می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به این نکته که تصویب بند ز تبصره ۹ لایحه بودجه گام بزرگی برای حکمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌های فرهنگ و هنر است، گفت: اعتبار مدیریتی ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اندک است، اما در مجموعه دولت شرکت‌های بزرگی هستند که در حوزه فرهنگ فعالیت‌ها و حمایت‌های عمده اما بدون ضابطه‌ای روشن انجام می‌دهند. ما به دنبال ضابطه‌مند کردن این حمایت‌ها و فعالیت‌ها بوده و هستیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قصد ندارد تمام فعالیت‌های فرهنگی را در خود متمرکز کند، اظهار کرد: ما می‌خواهیم در حوزه فرهنگ و هنر سیاست‌گذاری واحد شکل بگیرد و از بخش‌های مختلف دولت آهنگ‌های ناموزون به گوش نرسد. اتفاقی که در سال‌های قبل منتقدش بودیم، اما در دولت حضور نداشتیم.
از آزادی بیان و اندیشه در همه حوزه‌ها حراست می‌کنیم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به این نکته که این وزارتخانه از آزادی بیان و اندیشه در همه حوزه‌ها حراست و پاسداری می‌کند، افزود: این وظیفه قانونی ما و ازجمله افتخارات انقلاب اسلامی ایران است؛ انقلابی که رهبرانش جملگی مروج این مسیر بودند؛ از رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) گرفته تا بزرگانی چون شهید آیت‌الله بهشتی و شهید باهنر بر این سیره و روش بوده‌اند.
محمدمهدی اسماعیلی همچنین گفت: اما با این اوصاف باید از تفکری حمایت کنیم که بتواند پایه‌های تمدنی انقلاب را بالا ببرد. از آزادی پشتیبانی می‌کنیم، اما حمایت ما معطوف به مأموریت بزرگ انقلاب است. با صراحت این حرف را می‌زنیم که مأموریت‌های بزرگ انقلاب اسلامی در حوزه حکمرانی فرهنگ را مدیریت می‌کنیم. به همین دلیل باید در همه بخش‌هایی که در آن حمایت‌های دولتی مطرح است از سازوکار مشخص در ساخت بنای رفیع تمدن اسلامی استفاده شود. با قوت هرچه تمام‌تر پای این ایده ایستاده‌ایم تا تصویر نهایی شکل بگیرد.
هدف نهایی دولت؛ خودکفایی در تولید کاغذ
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه در یک سال گذشته گام‌های بزرگی برداشته شد و به دردها و مشکلاتی که در این جلسه مطرح شد واقف هستیم، ادامه داد: مسئله کاغذ یک دغدغه عمومی است. ما از ابتدا اعلام کردیم که هدف نهایی ما خودکفایی در تولید کاغذ است. کاغذ کالایی راهبردی و استراتژیک است و باید در این زمینه روی پای خود بایستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن اشاره به این نکته که همه به دنبال خودکفایی در تولید کاغذ هستند، بیان کرد: آقایان محمد مخبر، میثم نیلی، یاسر احمدوند، فرشاد مهدی‌پور، محمدرضا فاطمی امین و بالاتر از همه شخص رئیس‌جمهور محترم، همگی مصر به خودکفایی در تولید کاغذ هستند. برخی اوقات از بوروکراسی‌های معمول اداری خسته می‌شویم، اما مدام در حال پیگیری هستیم. اعتقاد داریم باید این هدف اصلی را دنبال کنیم و حتی آبروی خود را در این راه صرف کنیم. اگر موقعیت حقوقی ما از دردهایمان گره‌گشایی نکند، به چه دردی می‌خورد؟ دوران مدیریت به‌زودی تمام می‌شود و خدا نکند که پس از آن فقط حسرت بخوریم.
محمدمهدی اسماعیلی افزود: ما در دولت به واسطه شخصیت فرهنگی آیت‌الله رئیسی، حوزه فرهنگ را ارتقاء داده‌ایم. شما در دولت با ترکیبی مواجه هستید که جملگی دوستان همدیگر هستند و شغل شریف معلمی دانشگاه را دارند و به همین دلیل حرف یکدیگر را خوب می‌فهمند. ما برای حل مسائل کتاب تدارکات‌چی شما هستیم؛ هرکاری را که لازم باشد از جایگاه نظارتی انجام می‌دهیم تا مشکلات این حوزه برطرف شود. این وظیفه ماست و منتی برکسی نیست و از کسی هم مطالبه تحسین نداریم. همه پیشنهاداتی را که در این جلسه ارائه شد یادداشت کردم و شخصا پیگیری خواهم کرد. سازوکارهای اجرایی کردن این پیشنهادات را اکنون می‌توان طراحی کرد.
استفاده از همه ظرفیت‌های دولتی برای حل مشکلات صنعت نشر
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که تلاش می‌کند تا مشکلات حوزه فرهنگ را در هیأت دولت و در تعامل با سایر وزیران پیگیری کند، گفت: از آقایان یاسر احمدوند و علی رمضانی، تقاضا دارم کمیته‌ای را برای پیگیری مطالبات تشکیل دهند. اجرایی کردن برخی از پیشنهادات مطرح شده در این جلسه با همنشینی‌ها در هیأت دولت ممکن می‌شود. شخص رئیس‌جمهور محترم بارها خطاب به ما گفته‌اند: کاری را که دور میز هیأت دولت می‌توان انجام داد، به‌جای دیگر محول نکنید. بسیاری از کارها را دور میز هیأت دولت بدون هیچ بوروکراسی اداری انجام می‌دهیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه حذف بوروکراسی‌های آزاردهنده ازجمله کارهای اساسی است، ادامه داد: باید سامانه‌ای برای دریافت پیشنهادات و انتقادات ناشران طراحی کرد؛ افتخار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که معاون فرهنگی‌اش از بدنه نشر آمده و این حوزه را به‌خوبی می‌شناسد. من و آقای احمدوند با همه وجود تلاش می‌کنیم تا پیشنهادات ناشران اجرایی شود. آقای میثم نیلی دبیر کارگروه فرهنگی هیأت دولت است که پنج وزارتخانه در آن عضویت دارند. برای حل مسئله کتابفروشی‌ها در کشور گام‌های اساسی برداشته و برای احیای ویترین آن‌ها ایده‌های مهمی را به مرحله اجرا رسانده‌ایم.
محمدمهدی اسماعیلی در پایان سخنان خود بیان کرد: برای حل مشکلات صنعت نشر از همه ظرفیت‌های دولتی که تاکنون بلااستفاده مانده‌اند، بهره خواهیم برد؛ از همه راهکارها در هیأت دولت استفاده خواهم کرد تا ظرفیت‌های توسعه این صنعت فراهم شود. هیچ مانعی برای پیشرفت وجود ندارد.
وظیفه اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حمایت از تولید کتاب است
یاسر احمدوند نیز در این مراسم گفت: در حوزه نشر، چهار ساحت مختلف تولید، ترویج، توزیع و مصرف وجود دارد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور فرهنگی این وزارتخانه موظف‌اند که برای همه این ساحت‌ها برنامه و راهکار داشته باشند. در زمینه تولید محتوا و انتشار کتاب، بخشی از رفتار ما حمایتی است و بخشی نظارتی که درصد بخش نظارتی محدود است و عمده وظیفه ما در مقوله حمایت تعریف می‌شود.
وی افزود: در طول سال‌های گذشته شئون مختلف وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ارائه مجوز خدمات تقلیل پیدا کرده است. بنابراین در حوزه نظارت حداقل کنش را داریم؛ اما به‌هرحال یک وزارتخانه مقتدر باید در هر چهار ساحت برنامه داشته باشد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: در نظام تولید که بخشی از وظایف ما در حوزه نظارت تعریف می‌شود، تلاش این بود که کار از مچ‌گیری به ارزشیابی برسد. هدف ما این است که بخش سلبی، طوری تعیین مسیر شود که به حفظ حقوق مصرف‌کننده و مخاطب بینجامد. به‌عبارتی ما باید به ارتقای کیفیت توجه کنیم. به همین دلیل در دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی برای تشکیل شورای اندیشه‌ورزی گروه‌های مختلف، برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفت.
یاسر احمدوند بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برنامه‌های حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران در زمینه تولید، گفت: یکی از مهمترین برنامه‌ها مسئله خرید کتاب است که از چهار گروه خرید، به ۱۲ گروه افزایش پیدا کرد. تلاش برای حضور متخصصان در این گروه‌ها و طراحی نظام‌نامه‌ای برای خرید از دیگر فعالیت‌های معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.
وی ادامه داد: در این دوره محور اصلی حمایت به سمت کتاب‌های مخاطب پسندِ باکیفیت سوق پیدا کرد. در سازوکار این حمایت همه کتاب‌هایی که اعلام وصول دریافت می‌کنند، وارد چرخه خرید می‌شوند. هرچند اعتبار خرید اندک است، اما به‌طور کل از این مسیر مصرف می‌شود.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کاغذ را یکی از نیازهای اصلی ناشران برشمرد و بیان کرد: دیگر موضوع مورد حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تأمین این نیاز محقق می‌شود که در دوره گذشته نظام توزیع کاغذ خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شد. در دوره جدید تخصیص و توزیع کاغذ توسط معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تدوین نظام‌نامه‌ای مسنجم صورت می‌گیرد. درخواست‌های ناشران در این معاونت بررسی شده و اگر در حیطه آن نظام‌نامه بگنجد، مورد تایید قرار می‌گیرد. در این مدت مقدار کاغذی که در اختیار معاونت بود، نیاز دو یا سه درصد صنعت نشر کشور را تأمین می‌کرد. امیدواریم با وارداتی که صورت گرفت، بخش دیگری از این نیاز نیز تأمین شود.
خودکفایی در تولید کاغذ محقق می‌شود
یاسر احمدوند در بخش دیگری از سخنان خود درباره ضرورت حمایت از تولید کاغذ در داخل کشور، گفت: حمایت از تولید داخلی کاغذ با تأکید ویژه مقام محترم ریاست‌جمهوری و مقام محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شده است. همه ناشران می‌توانند کاغذ داخلی دریافت کنند؛ اما نیاز امسال صنعت نشر ایران با مقدار فعلی تولید برطرف نمی‌شود. اگر سال آینده تولید کارخانه مازندران بیشتر شود و کارخانه‌های پارس و زاگرس فارس هم به چرخه تولید بپیوندند، کاغذ مصرفی کلیه ناشران تأمین خواهد شد.
وی افزود: صنعت نشر ایران سالانه ۶۰ هزار تومان کاغذ مصرف می‌کند. سه کارخانه نامبرده شده می‌توانند این مقدار کاغذ را تولید کنند. برای واردات هر تن کاغذ خارجی ۱۳۰۰ دلار هزینه می‌شود که امیدواریم با تولیدات داخلی دیگر نیازی به این هزینه‌ها نباشد.
سامانه خرید از کتابفروشی حلقه‌های مختلف صنعت نشر را بهم پیوند می‌دهد
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دیگر ایده حمایتی ما که به مرحله اجرا رسید، «سامانه خرید از کتابفروشی» است. این سامانه حلقه‌های مختلف نشر را به‌هم پیوند می‌دهد. برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حمایت از حضور ناشران در نمایشگاه‌های مختلف خارج از کشور و طرح گرنت، از دیگر برنامه‌های حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه صنعت نشر است.
وی درباره حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه ترویج کتاب نیز اظهار کرد: جشنواره‌های «روستاها و عشایر دوستدار» و «پایتخت کتاب ایران» نیز با تغییراتی نسبت به دوره‌های قبلی اجرا می‌شوند. همچنین راه‌اندازی باشگاه‌های کتابخوانی به‌صورت جدی و با تکیه بر باشگاه‌های کتابخوانی در مدارس در دستور کار قرار گرفته و بخشی از آن نیز عملیاتی شده است. در مرحله نخست پنج‌هزار مربی تحت آموزش قرار می‌گیرند و پنج‌هزار باشگاه نیز در مدارس افتتاح می‌شوند. حمایت از تولید نشریات حوزه کتاب را نیز در دستور کار داریم و از ماه آینده نیز شاهد فعالیت چند نشریه در زمینه ترویج کتاب و کتابخوانی خواهیم بود.
یاسر احمدوند در ادامه مطرح کرد: راه‌اندازی و افتتاح «تلویزیون اینترنتی کتاب» نیز از دیگر برنامه‌های حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه ترویج بود. فراهم آوردن زمینه‌های تولید محتوا و پخش آن اتفاق بزرگی است. این تلویزیون بستر مهمی برای معرفی آثار ناشران در طول سال خواهد بود.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود خبری خوش برای ناشران داشت. وی گفت: تصویب اصلاحات آیین‌نامه اجرایی بند «ج» ماده ۹۲ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز ازجمله کارهای بزرگی بود که در این دولت صورت گرفت. این آیین‌نامه بستر مهمی برای استفاده از تعرفه‌های فرهنگی فراهم می‌کرد که پیشتر مورد غفلت قرار گرفته بود. این آیین‌نامه در وزارتخانه مورد بازنگری جدی قرار گرفت و با حمایت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوب شد.
وی افزود: پیرو این آیین‌نامه امکان فعالیت ناشران در اماکن مسکونی فراهم می‌شود. تعرفه‌های آب، برق، گاز و خدمات پستی و صدور پروانه ساختمان به منظور حمایت از کتابفروشان، ناشران و دفاتر مطبوعاتی بر مبنای تعرفه آموزشی در این زمینه‌ها محاسبه خواهد شد و به‌زودی شیوه‌نامه بهره‌مندی از این آیین‌نامه در سامانه جامع نشر منتشر می‌شود.
یاسر احمدوند با بیان اینکه ارائه تسهیلات به شبکه توزیع کتاب همواره مورد تأکید معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت جدید بوده، تصریح کرد: صنعت نشر ایران نیاز جدی به کتابفروشی و گسترش ویترین دارد. در حوزه مصرف نیز ما اصلاح نظام و یارانه مصرف را در دستور کار قرار دادیم. یارانه تخصیص پیداکرده در نمایشگاه کتاب امسال، فقط از طریق خرید مجازی قابل استفاده بود و می‌توان گفت ۹۵ درصد این یارانه تخصیص‌یافته به‌طور مشخص صرف خرید کتاب شد. تأکید داریم که یارانه فرهنگی حتما باید به‌دست مصرف‌کننده واقعی برسد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به طرح چالش‌هایی پرداخت که برطرف کردنشان همکاری دیگر نهادهای حاکمیتی را طلب می‌کند و افزود: چالش اصلی صنعت نشر ایران تأمین کاغذ است که شما در هیأت دولت آن را مصرانه پیگیری می‌کنید. هرچند که تأمین کاغذ وظیفه اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست، اما نیاز اصلی ناشران است. همه ما امیدواریم با پیگیری دولت، کاغذ به شیوه مطلوبی به‌دست مصرف‌کنندگان برسد.
یاسر احمدوند در پایان سخنان خود گفت: کمبود ویترین، چالش دیگر صنعت نشر است. تعداد اندک کتابفروشی‌ها باعث می‌شود که تولید قابل‌توجه ناشران امکانی برای عرضه پیدا نکند. دولت حتما باید حمایت از توسعه ویترین‌ها را در دستور کار خود قرار دهد. با امکانات و اعتبارات موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نمی‌توان به این توسعه رسید و باید وزارتخانه‌های دیگر دغدغه این توسعه را پیدا کنند. چالش دیگر، تکثیر و فروش غیرقانونی کتاب در کشور است؛ هم به‌صورت ارائه کتاب با تخفیف‌های بسیار بالا و هم تکثیر کتاب غیرقانونی. منظور تکثیر کتاب‌های قانونی به‌صورت غیرقانونی و نشر کتاب‌های بدون مجوز و غیرمجاز است. فضای مجازی هم به عرضه بیشتر این کتاب‌ها دامن زده است. حل و فصل این مسئله نیاز به همکاری دستگاه‌های قضایی دارد تا بتوان نظمی به این موضوع داد.
رونمایی از «سامانه جامع ناشران»
بخش دیگری از این ضیافت به رونمایی از «سامانه جامع ناشران» اختصاص داشت که با سخنرانی محمدحسین ظریفیان یگانه همراه بود. وی گفت: ازجمله مأموریت‌های مهم اداره‌کل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار مسئولیت ارزیابی، خدماتی است که باید به شکلی شایسته به قشر فرهیخته کشور ارائه شود. تا چندی پیش صدور پروانه نشر به شکل دستی انجام می‌شد که دشواری‌ها و هزینه‌های بسیاری به همراه داشت. با همکاری و حمایت ویژه شخص معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صرف بالغ بر ۷۰۰ نفر ساعت زحمت شبانه روزی، این سامانه به مرحله رونمایی رسید.
وی افزود: طراحی این سامانه خدمت بزرگی به صنعت نشر است و ارائه خدمات به متقاضیان صدور پروانه نشر و متقاضیان تمدید یا انتقال پروانه و انجام کارهایی چون تغییر مدیر نشر و تغییر آدرس به سهولت انجام می‌شود. در مدت زمان کوتاه فعالیت آزمایشی، این سامانه توانست نظر مثبت کاربران را به خود جلب کند. اتصال به پنجره واحد زمینه خوبی را فراهم کرده است. در این مدت ۶۰ تقاضای پروانه نشر، ۵۰ تقاضای تمدید و ۱۰ درخواست در دیگر حوزه‌ها در این سامانه ثبت شد و در این محفل نخستین پروانه نشر که به‌صورت الکترونیک درخواست شده به ناشر ارائه داده می‌شود.
ظریفیان یگانه در پایان سخنان خود بیان کرد: همه استان‌ها در این سامانه جامع حضور دارند. سازوکار درخواست تسهیلات مربوط به ناشران ازجمله آیین‌نامه بند ج ماده ۹۲ نسبت به مسئله رسیدگی به آنچه دغدغه ناشران محترم است، همه در این سامانه پیش‌بینی شده است. مسائل مربوط به کتاب‌سازی و سالم‌سازی فضای نشر و در نهایت رسیدن به مسئله عدالت فرهنگی که دغدغه مقام محترم وزارت است از طریق این سامانه پیگیری می‌شود.
در انتها با حضور محمدمهدی اسماعیلی، یاسر احمدوند، حجت‌الاسلام والمسلمین حامد حاجی‌ملا میرزایی؛ رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی و علی‌اکبر اشعری، پروانه نشر خانه انقلاب اسلامی مشهد به‌عنوان نخستین ناشری که درخواست پروانه نشر را از طریق سامانه جامع ارائه کرده بود به نام امیررضا سعدی صادر شد.
سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» از ۲۱ آغاز شده و تا ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام/