ابرغذا؛ یک حقیقت یا فریب تجاری

به گزارش مدیکال نیوز، محصولات بی‌شماری از جمله میوه‌ها، سبزیجات، ادویه‌جات، ترشیجات، پودرهای سبزیجات و قوطی‌های پروتئینی حاوی این برچسب هستند. اما در واقع ابرغذا یا همان سوپرفود به چه معناست و آیا آن‌ها واقعا آن‌طور که می‌گویند ارزش بالای غذایی دارند؟

درحال‌حاضر، هیچ تعریف علمی مشخصی برای آنچه به‌عنوان یک ابرغذا محسوب شود، وجود ندارد. به‌طورکلی، این اصطلاح غذاهای غنی از موادمغذی را توصیف می‌کند و به این‌که فواید قابل‌توجهی برای سلامتی دارند، معروف شده‌اند. ابرغذاها در تمام دنیا وجود دارند. به‌عنوان‌مثال، با تایپ superfood در یک موتور جستجوی معروف تجارت الکترونیکی صفحه‌به‌صفحه محصولات با برند مختلف به‌عنوان سوپرفود معرفی می‌شوند، مانند کرم‌های قهوه، پودرهای چای سبز، میوه‌های خشک و مکمل‌ها که برخی از آن‌ها گران‌قیمت نیز هستند.

شرکت‌ها با برچسب‌گذاری این محصولات به‌عنوان سوپرفود، میلیون‌ها دلار درآمد کسب می‌کنند. بازار جهانی سوپرفودها در سال ۲۰۱۸، ۱۳۷ میلیارد دلار تخمین‌زده شده است. اما آیا بازار فروش واقعا مطابق با این همه هیاهو است؟

بسیاری از کارشناسان بهداشت در به‌کار بردن اصطلاح سوپرفود احتیاط می‌کنند. هیچ تعریف مشخصی از این کلمه و هیچ مقرراتی در مورد استفاده از این اصطلاح در برچسب‌های بسته‌بندی وجود ندارد. به همین دلیل، هیچ تضمینی وجود ندارد که محصولی با برچسب سوپرفود مزایای خاصی برای سلامتی داشته باشد یا حاوی مواد مغذی خاصی باشد.

مصرف‌کنندگان ممکن است غالبا تصور کنند که محصولاتی که برچسب سوپرفود دارند از سایر محصولات سالم‌ترند که لزوما درست نیست. این موضوع فقط  می‌تواند هزینه بالا برای مصرف‌کنندگان در خرید کالاهای گران‌قیمت به‌دنبال داشته باشد. کالاهایی که به‌عنوان محصولات سالم به بازار عرضه می‌شوند از قبیل پودرهای سوپرفود، پروتئین‌ها و مکمل‌ها هزینه‌های بالایی را تحمیل می‌کنند، درحالی‌که مصرف‌کنندگان با خرید غذاهای کامل مانند میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند مزایای بیشتری با قیمت پایین‌تر دریافت کنند. علاوه‌براین، بسیاری از محصولات سوپرفود که حاوی مخلوط خاص پودرهای میوه و سبزیجات هستند، مقدار هر ماده یا مقدار ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها در یک وعده را مشخص نمی‌کنند.

اتحادیه اروپا استفاده از این اصطلاح را در برچسب‌ها ممنوع کرده است مگر اینکه به طور صریح محتوای غذایی محصول ذکر شده باشد.

برخی از متخصصان تغذیه از برچسب‌های سوپرفود که بر کالاها زده شود، ابراز نگرانی کرده‌اند، زیرا ممکن است باعث شود برخی موادغذایی این‌طور به‌نظر برسند که تاثیرات معجزه‌آسایی بر سلامتی دارند. به‌عنوان‌مثال، در مصاحبه ای با The Observer در سال ۲۰۰۷، کاترین کالینز، رئیس اسبق رژیم درمانی در بیمارستان سنت جورج در لندن و متخصص تغذیه کنونی در بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستانی در انگلستان، نگرانی ضمنی خود را بیان کرد. وی هشدار داد، اصطلاح سوپرفود در بهترین حالت بی‌معنی و در بدترین حالت مضر است و بسیاری از مردم «ایده‌های غلط» در مورد مواد غذایی دارند که معمولا با این عنوان برچسب‌گذاری می‌شوند.

سوپرفودهای محبوب

بسیاری از غذاها به دلیل تاثیرات مفیدی که بر سلامتی و پیشگیری از بیماری دارند، سوپرفود محسوب می‌شوند. بیشتر این مواد، گیاهی هستند اما به بعضی از غذاهای حیوانی مانند ماهی آزاد نیز این عنوان داده‌شده است. متخصصان تغذیه گاهی اوقات غذاهای زیر را به‌عنوان سوپرفود برچسب گذاری می‌کنند، درحالی‌که آنان تصدیق می‌کنند هیچ تعریف قابل قبولی برای این اصطلاح وجود ندارد؛ بلوبری، کلم پیچ، دانه‌های چیا، ماکا، میوه‌های خانواده مرکبات، توت، کاکائو، زنجبیل، سیر، دانه‌های کتان، فلفل تند، انار، زردچوبه، سبزه گندم، چای سبز، ماهی سالمون، آووکادو، سبزیجات چلیپایی و چغندر از این گروه هستند.

البته بسیاری از غذاهای دیگری نیز وجود دارد و مردم اغلب از آن‌ها به عنوان ابرغذا نام می‌برند. بسیاری از کارشناسان بهداشت نسبت به اصطلاح سوپر غذا تردید دارند، البته برخی از غذاهای طبقه‌بندی‌شده به این ترتیب، مزایای قابل توجه برای سلامتی دارند. به‌عنوان‌مثال، توت‌ها که  اغلب آن‌ها را به‌عنوان غذاهای فوق‌العاده توصیف می‌کنند، فواید بسیاری برای سلامتی دارند. نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف توت می‌تواند با بهبود عملکرد عروق و کاهش عوامل خطر بیماری قلبی ارتباط داشته باشد. بااین‌حال، تحقیقات بیشتر برای تایید این یافته‌ها توصیه می‌شود.

شایان‌ذکر است، رژیم‌های غذایی حاوی سبزیجات چلیپایی مانند کلم پیچ، کلم بروکلی و گل کلم نیز با خطر کمتری در بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها ارتباط دارند.

در همین حال، اثبات شده است که سیر اثرات ضدسرطانی، ضددیابت و ضدفشارخون دارد و مرکبات به دلیل غلظت چشمگیر متابولیت‌های ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی از جمله فلاونوئیدها، آلکالوئیدها، کاروتنوئیدها، کومارین‌ها، اسیدهای فنلیک و روغن‌های اساسی بسیار مغذی هستند.

این احتمال وجود دارد که اکثر غذاهایی که به‌عنوان ابرغذاها در نظر گرفته می‌شوند به طرق مختلف می‌توانند برای سلامتی مفید باشند. دلیل این امر آن است که آن‌ها به‌طور معمول، منبع کاملی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی مفید مانند پلی‌فنول‌ها و کاروتنوئیدها هستند که به روش‌های مختلفی ازجمله کاهش التهاب و محافظت در برابر آسیب سلولی به‌طور مثبت بر سلامتی تاثیر می‌گذارند. دلیل این امر آن است که کاروتنوئیدها و پلی فنول‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که می‌توانند در برابر استرس اکسیداتیو و عدم تعادل در سطح سلول محافظت ایجاد کنند و این نقش مهمی در روند پیری دارد.

بااین‌حال، برخی از سوپرفودها نسبت به سایر غذاها بیشتر شناخته شده‌اند. به‌عنوان‌مثال، کلم پیچ یک سوپرفود محسوب می‌شود که به عقیده بسیاری از افراد، سالم‌تر و بهتر از انواع دیگر سبزیجات است.

البته اگر کلم پیچ کاملا سالم است و می‌تواند برای بدن مفید باشد، از جمله کاهش التهاب و اثرات ضد توموری بالقوه، به این معنی نیست که سایر سبزیجات از سلامتی کمتری برخوردار هستند و یا اینکه کلم پیچ پیش‌شرط سلامتی مطلوب است. بسیاری از سبزیجات دیگر که از محبوبیت بالایی برخوردار نیستند، از جمله شاهی و خرفه نیز بسیار مغذی هستند و با فواید سلامتی مرتبط هستند. این سبزیجات مقدار زیادی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی مانند پلی‌فنول‌ها و کاروتنوئیدها را در اختیار شما قرار می‌دهند که ممکن است به محافظت در برابر آسیب سلولی کمک کنند.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی غنی از این ترکیبات، مانند شاهی، می‌تواند اثرات محافظتی در برابر بیماری‌ها، از جمله بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ داشته باشد. آن‌ها همچنین سرشار از بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. تحقیقی، سبزیجات را با توجه به غلظت مواد مغذی آن‌ها بررسی کرد و نشان داد که شاهی، کلم چینی، چغندر، اسفناج، کاسنی، خردل و گیاهان حاوی مقادیر بالاتر ۱۷ ماده مغذی از جمله پتاسیم، کلسیم، آهن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، فولات، روی و ویتامین های A، B۶، B۱۲ و C نسبت به کلم پیچ مغذی‌ترند.

ماهی سالمون نمونه دیگری از غذاهایی است که می‌تواند از نظر غذایی برتر باشد. این ماده منبعی از امگا ۳ و سایر مواد مغذی مهم است. اگرچه ماهی‌های دیگر از جمله شاه ماهی، ماهی خال مخالی و ساردین نیز دارای امگا ۳ هستند و ممکن است مقرون‌به‌صرفه‌تر از ماهی سالمون باشند.

این مقاله بدان معنا نیست، غذاهایی که معمولا به عنوان سوپرفود شناخته می‌شوند برای سلامتی مهم نیستند، بلکه خاطرنشان می‌کند که بسیاری از غذاهای دیگر از نظر غذایی دارای ارزش غذایی مشابه هستند اما به اندازه سوپرفودهایی که در بازار با قیمت‌های بالاعرضه می‌شوند، محبوب نیستند.

انتهای پیام