به گزارش اعتماد نو ؛ سرزدن مردم به ایستگاه‌های آتش‌نشانی و غذا بردن برای امداد گرانی که روزهاست در خیابان استانبول مشغول آواربرداری هستند، حمایت کسبه از مغازه‌داران پلاسکو و دعوت به کار از کارگران بیکار شده و بسیاری از موارد دیگری که بعد از این حادثه اتفاق افتاد، نشان داد که هنوز می‌توان به همدلی و همراهی مردم برای برطرف کردن مشکلات اجتماعی امیدوار بود و نشانه‌هایی از همدلی مردم را در شرایط بحران دید.
جعفر بای، استاد رشته جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی درباره نقش مردم و رسانه ملی در حادثه پلاسکو به گفت و گو نشستیم که مشروح آن در ذیل می آید:
به عنوان یک جامعه شناس رفتار و عملکرد شهروندان در حادثه پلاسکو را چطور ارزیابی می کنید؟
بای: بنده معتقدم ما مردمان بسیار مهربان و دلسوزی داریم که در همه مقاطع همکاری های لازم را دارند و در مواقع اضطراری همیشه در صحنه حضورداشته و دارند. در حادثه پلاسکو هم شهروندان هیچ محبتی را از آتش نشان ها و سانحه دیدگان دریغ نکردند، واقعا ناسپاسی است اگر مهربانی مردم را مورد قضاوت قراردهیم.
به نظر شما چقدر مردم در حادثه پلاسکو مقصر بودند و آیا در این حادثه توانستند همکاری های لازم را به عمل بیاورند؟
بای: واقعا جفا است اگر مردم را به دلیل همکاری نداشتن در شرایط بحران مقصرعنوان کنیم. مردم ایران همیشه در شرایط بحران متناسب با انتظارات مسئولین رفتار می کنند، اما همیشه نسبت به رفتار شهروندان کم لطفی می شود. به طور نمونه در حادثه پلاسکو مردم بسیار خوب درخشیدند و کارنامه درخشان و ممتازی را از خود به جای گذاشتند.
جامعه ایرانی روحیه ای احساسی دارد و همیشه با جریانات ابراز همدردی می کند، شما این رفتار شهروندان را چطور ارزیابی می کنید؟
بای: این روحیه همدردی نقطه مثبت و قوت مردم در زمان وقوع حوادث است.
شما رفتار مردم در شرایط بحران را چطور ارزیابی می کنید؟
بای: مردم در شرایط بحرانی به عنوان یک همراه عمل می کنند و با تمام وجود در حادثه پلاسکو همکاری کردند و به نظر بنده، مسئولین باید از ظرفیت مردم استفاده کنند و استفاده از سرمایه های مردم مهارت و توانمندی خاصی را می طلبد.
شما در حادثه پلاسکو چه کسی را مقصر می دانید؟
بای: در حادثه پلاسکو مردم هیچ تقصیری نداشتند و به اعتقاد من مسئولان باید توانمندی های لازم را در مواقع اضطراری پیدا کنند.
به نظر شما صفحات مجازی در این حادثه چقدر توانستند مثبت عمل کنند؟
بای: صفحات مجازی می توانست در این حادثه ۱۰۰ درصد مثبت عمل کند. اما متاسفانه به نظر من حدود۲۰ درصد از عملکرد آن مثبت بود، به دلیل اینکه مردم، طرز استفاده از صفحات مجازی را در شرایط بحران را آموزش ندیده و بلد نیستند و در حادثه پلاسکو هم شاهد این موضوع بودیم که برخی افراد حاضر در محل آتش سوزی رفتار ناشایستی را از خود به جای گذاشتند که این رفتار همه ما را اندوهگین کرد.
به اعتقاد شما مردم در این حادثه توانستند اطلاع رسان دقیقی داشته باشند یا خیر؟!
بای: خیر؛ روی صحبت من با افراد فرصت طلب و بیماری است که در شرایط بحران، سعی می کنند عکس های خود را با پشت زمینه حادثه پخش کنند و در آن زمان به دلیل اینکه شرایط را نمی سنجند، واقعا تاسف بار است.
با این بحرانی که روز به روز جامعه را تهدید می کند، به نظر شما چه باید کرد؟
بای: باید مهارت استفاده بهینه از صفحات مجازی در شرایط بحران را آموزش و سواد رسانه ای همه عموم را ارتقا دهیم تا شهروندان بتوانند در شرایط بحران رفتار درست را از رفتار نادرست تفکیک کنند و امیدوارم در آینده شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم. البته ناگفته نماند که به خاطرغلبه بر احساسات در شرایط بحرانی، شهروندان دچار بحران زدگی می شوند، لذا باید آموزش های مناسب و مطلوب را نیز ببینند.
آیا رسانه ملی در حادثه پلاسکو تاثیرگذار بوده و آیا توانست بر روی رفتار مردم تاثیری بگذارد؟
بای: متاسفانه خیر؛ در این زمینه اطلاعات رسانه ملی نتوانست رفتار تا ثیرگذار و مثبتی در بین مردم داشته باشد و در رسانه ملی همه کارها به شکل تکراری و قابل پیش بینی است و رسانه ملی باید از همین امروز بازنگری شود و متناسب با سلیقه مردم تغییری در روند اعتماد نو به نقل از برنامه های خود داشته باشد.
به نظر می رسد رسانه ملی در این حادثه سعی می کرد اعتماد از دست رفته خودش را بدست بیاورد و حالا به نظر شما توانست این کار را انجام دهد؟
بای: رسانه ملی دقیقا به دنبال این بود که اعتماد از دست رفته را به مردم باز برگرداند. اما باید گفت که مردم ما بسیار هوشمند هستند، به اعتقاد من باید به آنها اجازه داد تا خودشان مسائل را تجزیه و تحلیل کنند. نه اینکه به سلیقه رسانه ملی تجزیه و تحلیل شود.
به طور کلی عملکرد صدا و سیما طی چند وقت اخیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
بای: صدا و سیما تا زمانی که از خود متشکر است، کارهای خود را ممتاز و بهترین می پندارد و روز به روز در باطلاق بی اعتمادی خواهد ماند و باید تغییری در دیگاه خود ایجاد کند.
منبع: دیده بان ایران
