اصلاحات اقتصادی در شرایطی که سرمایه اجتماعی کم است، ممکن نیست

به گزارش اعتماد نو،  علی سرزعیم استاد اقتصاد دانشگاه علامه و معاون امور اقتصادی و اعتماد نو به نقل از برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص ریشه‌های اعتراضات دی ماه با بیان اینکه یک تفسیر گویای این است که مردم از عملکرد اقتصادی دولت راضی نبودند و به خیابان آمدند گفت: افرادی که چنین تفسیری را بیان می‌کنند مدعی‌اند اگر جناح مقابل بود مردم رضایت بیشتری داشتند. به نظر می‌رسد این تفسیر به نفع همان جناح مقابل است و می‌خواهند بگویند در بر همان پاشنه می‌چرخد و مشکل در قوه مجریه است و مساله اعتراضات اقتصادی و ناشی از عملکرد ضعیف دولت بوده است.

او ادامه داد: با این حال باید گفت لزوما این اعتراضات اقتصادی و لزوما ناشی از عملکرد اقتصادی و سیاسی‌های دولت نبوده است.

سرزعیم با بیان اینکه مردم ما هم هنوز این واقعیت که دهه هشتاد گذشته و وفور درآمد نفت تکرار نمی‌شود را درک نکرده‌اند گفت: باید گفت این مشکلات و اعتراضات «درد زایمان دوران جدید» است. اقتصاد ما صلابت قبل از تحریم را ندارد و مراودات بین المللی را به راحتی نمی‌توان مانند گذشته برقرار کرد.

وی در خصوص اینکه آیا اعتراضات دی ماه ۹۶ در تصویر کلی چهره اقتصادی داشته است؟ گفت: من فکر می‌کنم بخش عمده‌ای سیاسی و فرهنگی و اجتماعی است و یا لااقل نصف به نصف است. ولی نصفه اقتصادی به شرایط جهانی و قیمت نفت گره خورده است.

معاون امور اقتصادی و اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره ریشه‌های سیاسی و اجتماعی اعتراضات مردمی نیز گفت: مطالبات سیاسی مردم برآورده نشده است. انتظار مردم این بود که با انتخابات تغییر جدی رخ دهد؛ برخی تمام همتشان این بوده القا کنند هر کس رای بیاورد تا حد محدودی می‌تواند تغییر ایجاد کند و این ناامیدی ایجاد می‌کند. درنتیجه این ناامیدی شما دنبال کانال غیر رسمی برای اعلام مواضع و اعتراض خود می‌رود.

این استاد دانشگاه در مورد علل ناامیدی مردم از بیان مطالبات از کانال‌های رسمی نظیر انتخابات و اینکه آیا این ناامیدی به حق است یا خیر ؟ گفت: ما اگر بخواهیم به قانون اساسی برگردیم رسیدگی به این مطالبات از کانال قانونی و به لحاظ حقوقی امکان پذیر است؛ ولی آیا ساختار سیاسی ما آمادگی تن دادن به همه اصول قانون اساسی را دارد؟

سرزعیم خاطر نشان کرد: من احساس می‌کنم سال ۹۷ سال سختی باشد. آمریکا حداکثر فشار را ایجاد خواهد کرد. انسجام لازم در سطوح حاکمیت برای انجام اصلاحات اقتصادی وجود ندارد و این قضیه می‌تواند اصلاحات را عقب ب‌ اندازد و فشار بر مردم خواهد بود.

این استاد دانشگاه راه کار برون رفت از مشکلات اقتصادی پیش رو را کنترل هزینه در حاکمیت خواند و توضیح داد: تن دادن به کنترل هزینه مورد مهمی است. برای این کار دولت باید ببیند از کجا کاهش هزینه صورت بگیرد. دولت باید بخش‌های ناکارآمد را کشف و آنها را حذف کند؛ در غیر این صورت کسری بودجه می آوریم و این همراه با فشارهای بیرونی است.

وی در مورد بخش‌های ناکارآمد در حاکمیت تصریح کرد: یک بخشی «موازی کاری ها»ست که کارآمدی ندارد. بخشی هم امتیازاتی است که حکومت سخاوتمندانه به مردم داده است. حذف این بخش‌ها تفاهم با مجلس را می‌طلبد. مردم نباید آب و برق و سوخت ارزان داشته باشند.

سرزعیم اضافه کرد: تجربه نشان می‌دهد جریان سیاست‌گذاری ما متاثر از فضای اجتماعی و فضای اجتماعی متاثر از روشنفکران است. ما کشوری داریم که نمی‌تواند به خانواده‌های فقیر مستمری بدهد. زندگانی هم با ۴۵ هزار تومان نمی‌توان کرد. دولت پول کم دارد و نمی‌تواند به دو، سه میلیون پول بدهد. حداقل ۲۰۰ هزار نفر در روستاها داریم که در کمیته امداد ثبت نام کرده‌‌‌اند. بعد شما عوارض خروج را که بالا می‌برید چنان هجمه‌‌ای می‌شود و به سرعت عقب‌‌نشینی می‌شود. مردم می‌خواهند بروند خارج گردش و دولت عقب‌نشینی می‌کند.

سرزعیم در پاسخ به اینکه در ازای کنترل هزینه‌ها از طریق حذف سوبسیدها چه اقدامی برای حفظ آرامش اقتصادی و اجتماعی جامعه باید صورت بگیرد که شاهد اعتراضات مشابه نباشیم گفت: شما باید بگویید من این را از شما می‌گیرم در ازای آن به شما رفرم می‌دهم. نتیجه و عایدی این بیشتر خواهد بود؛ باید سرمایه خلق کرد و مردم را راضی‌تر کرد.

معاون امور اقتصادی و اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: نباید فکر کنیم انتخاب بین خوب و بد است بلکه من فکر می‌کنم انتخاب بین سخت و سخت تر است. اگر  سخت را قبول نکنیم باید به سخت تر تن دهیم.

این استاد دانشگاه افزود: حتما اعتراض خواهد شد ولی باید قاطبه مردم را همراه کرد و این کار سختی است؛ مردم به راحتی قانع نمی‌شوند مگر اینکه بفهمند مشکل جدی است. ممکن است یک اقلیتی هم تظاهرات کنند و این مهم نیست.

وی با بیان اینکه تصور اعتراض جلوی این اصلاحات  را گرفت  گفت: در دولت هم عده ای معتقد هستند می‌شود با همین روال پیش رفت و یک عده معقتد هستند خطر بزرگ تر است. به نظرم کفه کسانی که می‌گویند نباید کار زیادی کرد سنگین تر است.

این استاد علوم اقتصادی تصریح کرد: اصلاحات اقتصادی در شرایطی که سرمایه اجتماعی کم است ممکن نیست. کاری جدی‌ای نمی‌شود انجام داد مگر اینکه همراهی اجتماعی وجود داشته باشد و این همراهی وقتی کسب می‌شود که اعتماد باشد. وقتی شرایط به نحوی است که اعتماد کم شده باید اعتماد ایجاد کرد. آن هم تصمیم سختی است و راه خودش را دارد.

سرزعیم سختی اصلاحات اقتصادی را به تعمیر هواپیمایی در حال حرکت تشبیه کرد و گفت: در عمل باید برای این منظور اعتماد را به شکل نمادین ایجاد کرد. کارهایی که به جامعه نشان دهد حکومت تصمیمات جدی گرفته و قرار نیست آینده مثل گذشته باشد. با حرف زدن، مردم اراده شما را جدی نمی‌گیرند. اصلاحات باید جدی باشد. صرف گفت و گو به جایی نمی‌رسد بلکه پیام گفت وگو مهم است و از حرف به جایی نمی‌رسید.