روزگاری رشته‌کوه‌های زاگرس میزبان وسیع ترین رویشگاه بلوط در ایران بوده و معیشت حدود یک و نیم میلیون نفر از ساکنانش را تامین کرده؛ از ارتزاق بیش از ۸۰ درصد عشایر کشور گرفته تا زندگی بیش از ۵۰ درصد دام کشور در آن، همه وابسته به حیات این ملکه است.
۴۰ درصد آب کشور را تامین می کند و تعیین کننده زندگی ۱۱ استان زاگرس نشین اما آنچه حالا در آستانه سال ۱۴۰۰ برایش مانده تلی خاک سوخته است و جزغاله شدن سنجاب هایش و از آن دردناک تر قربانی شدن دوستدارانش است که با دست خالی به جنگ قاتلانش آمده بودند.
تنها همین امسال بیش از ۱۶۰۰ هکتار از جنگل‌های بلوط استان کهگیلویه و بویراحمد سوخته است؛ آن هم تنها برای تولید یک مشت زغال چوب که بشود هیزم “جوجه با نوشابه” در کنار سایهسار درختان بلوط که حالا تنک شده اند و نفس شان گرفته شده است.
یا بسوزند به دلیل اختلاف ساکنانش با منابع طبیعی برای تصاحب زورکی زمین و یا قطع بشوند برای قاچاق چوب؛ نتیجه اش تلخ است و سوزناک؛ از تغییر اقلیم گرفته و خشکسالی گرفته تا از بین رفتن شوکه کننده حیات و مهاجرت مردمی که دیگر نان و آبی برای تامین معیشت ندارند.
تقریبا چند سال است که بهار و تابستان جنگل‌های حفاظت شده کوه خامی، دیل و خاییز و بویراحمد و دنا جهنم می شود و هر بار داد همه ایران بلند می شود تا بلکه با بالگرد، همت دوستداران، جان دادن هوادارانش و کمک منابع طبیعی، تازه بعد از ۱۰ روز که شکایت از کمبود تجهیزات، بروکراسی اداری و ناهماهنگی دستگاه‌های مسئول، نبود پایگاه اطفای حریق و سخت گذر بودن منطقه کردند، خاموشی موقتی آتش را اعلام رسمی کنند و بعد چند روز دوباره آتش از جای دیگری زبانه می کشد.
اختلافات محلی، زمین خواری و نارضایتی از منابع طبیعی از عوامل مهم آتش سوزی جنگل‌های زاگرس
علتش است معلوم و مشخص تا آنجا که گاه دستگیر می کنند عواملش را؛ عضو هیات مدیره انجمن نهضت سبز زاگرس نیز تایید می کند که ۹۵ درصد آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد، انسانی و بصورت عمدی یا سهوی بوده است؛ برخی به علت سهل انگاری در آتش زدن پسماند مزارع، جنگل‌ها و مراتع را می سوزانند اما تعداد آتش سوزیهای عمدی بیشتر است. علاوه بر آنکه معمولا آتش سوزی در مناطقی رخ می دهد دسترسی به آن سخت است.
“امید سجادیان” در گفت و گو با پایگاه خبری ایسنا از زیاد بودن و گستردگی آتش سوزی جنگل‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد گفته و تصریح کرده حتی چند مورد خسارت آتش سوزی زیاد بوده و مهار آنها به طول انجامیده است.
او مهمترین علت بیشتر آتش سوزی جنگل‌های این استان را که ۷۰ درصد آن عمدی بوده، به علت های مختلف از جمله اختلافات محلی، زمین خواری و نارضایتی از منابع طبیعی دانسته است و خاطرنشان کرده، مسئولان امر باید به کشاورزانی که پسماند مزارع خود را آتش می زنند آموزش بدهند و یا با برخورد قانونی بازدارنده جلوی این کار را بگیرند، معارضات محلی و عرفی را رفع کنند، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند، آتش بر ایجاد کنند، جامعه محلی آموزش داده شوند و محیط بانی و قرق بانی ایجاد کنند.
این فعال زیست محیطی خاطرنشان کرد: نیروهای تخصصی می توانند در مهار و خاموش کردن آتش سوزی‌ها کمک کنند و باید نیروهای محلی و مردمی آموزش ببیند و مجهز شوند تا در موقع آتش سوزی به موقع جهت مهار آتش اقدام شود. سازمان‌های متولی باید از زمانی که فصل آتش سوزی‌ها تمام می شود اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی و پهنه بندی کنند تا در سال آینده با مشکلات کمتری مواجه شوند.
سطح سوخته جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد حتی یک دهم سطح آتش سوزی اعلام شده نیست
سجادیان آمار اعلام شده از خسارات وارده ناشی از آتش سوزی جنگل‌ها را واقعی نمی داند و معتقد است، سطح سوخته جنگل‌ها و مراتع استان حتی یک دهم میزان خسارت وارده نیست، باید اطلاعات و علت دقیق آتش سوزی جنگل‌ها مشخص شود تا بتوانیم اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی دقیق تری جهت مقابله و پیشگیری از آتش سوزی داشته باشیم.
عضو هیات مدیره انجمن نهضت سبز زاگرس عنوان کرد: آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد زیاد شده است اما هنوز یک پایگاه اطفای حریق در استان نداریم. بعد از چندین سال از مصوب شدن پایگاه اطفای حریق منابع طبیعی در منطقه “فیروزآباد” بویراحمد همچنان این پایگاه بلاتکلیف مانده است.
سجادیان تاکید کرد: بیشتر آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد در مناطق سخت گذر و کوهستانی و صخره ای است که تا رسیدن نیروها به صورت پیاده خسارات چند برابر می شود اما در صورتی که بالگرد و تجهیزات کافی وجود داشته باشد به موقع و در سریعترین زمان ممکن آتش سوزی مهار و کنترل می شوند.
این که مسئولان اعلام می کنند درختان زاگرس آنچنان آسیبی ندیده اند اشتباه است
“محسن آرمین”، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج معتقد است تغییر اقلیم هر چه بیشتر به سراغ هم استانیهای کهگیلویه و بویراحمد خواهد آمد چرا که با آتش سوزیهای صورت گرفته، درختان و در نتیجه کربن خاک از بین می رود و قطعا در گرم شدن این استان تاثیرگذار خواهد بود.
او به ایسنا گفته گرچه آتش سوزی در همه جای دنیاست و تنها در شدت و ضعف آن متفاوت است اما شدت، فراوانی و تعداد آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد غیر طبیعی است که قطعا آثار منفی و حتی جبران ناپذیر در کوتاه مدت و بلند مدت در پی خواهد داشت چرا که برای هر سانتیمتر خاک دارای زیست و حیات زمان زیادی صرف می شود و خاک بعنوان بستر حیات در سه بعد فیزیک، بیولوژی و شیمیایی خاک و هر فعل جزء خاک تحت تاثیر آتش سوزی قرار می گیرد و مواد آلی خاک را از بین می برد.
این استاد دانشگاه اظهارکرد: این که مسئولان اعلام می کنند که درختان آنچنان آسیبی ندیده اند اشتباه است چراکه آتش سوزی‌ها اکوسیستم منطقه دچار آتش سوزی شده را تحت تاثیر قرار می دهند.
آرمین اضافه کرد: برای پیش بینی مناطق در معرض خطر آتش سوزی طرح پژوهشی انجام نشده است؛ باید با کار علمی، بانک اطلاعاتی از مکان، سطح و تبعات احتمالی آتش سوزیهای گذشته وجود داشته باشد تا بتوان پیش بینی و اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی لازم را برای مقابله با آتش سوزی‌ها انجام داد و براساس این اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی و پهنه بندی درخواست کمک، امکانات و تجهیزات شود. همچنین باید با نگاه پدافند غیرعاملی و پیش بینی برای آینده با آتش سوزی‌ها مقابله شود.
وی تصریح کرد: دمای زمین در حال افزایش است و درختان و جنگل‌ها، کربن هوا را می گیرند و باعث سرد شدن هوا می شوند اما وقتی بر اثر آتش سوزی درختان از بین می روند و کربن خاک نیز از بین می رود قطعا در گرم شدن و تغییر اقلیم استان کهگیلویه و بویراحمد تاثیرگذار خواهد بود.
با آتش سوزی جنگل‌ها اکوسیستم در حال از دست رفتن است
این عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج با اشاره به اینکه با آتش سوزی جنگل‌ها اکوسیستم در حال از دست رفتن است، تصریح کرد: وقتی خاک و جنگل‌ها با آتش سوزی از بین می روند در بخش آب نیز با مشکل مواجه می شویم چرا که منجر به جاری شدن روان آب، سیلاب و فرسایش خاک می شود و اقلیم ما تحت تاثیر قرار می گیرد.
برای مهار آتش سوزی های جنگل های زاگرس از اردیبشت اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی شده بود
اما “عزیز فیلی”، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد عقیده دیگری دارد و به پایگاه خبری ایسنا گفته از آنجا که امسال به علت بارش‌های خوب در سال آبی ۹۸- ۹۹ رویش جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد بیشتر شد، پیش بینی می شد که آتش سوزی هایی رخ دهد و البته تاکید کرد که از اردیبهشت ماه اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی لازم، انجام و با ستاد بحران کشور و وزارت دفاع جهت کمک به مهار آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان قرارداد منعقد شد و برای همین بود که در آتش سوزی جنگل‌های ارتفاعات “دیل”، “خامی” در شهرستان‌های گچساران و باشت “خائیز” کهگیلویه، “کوه سفید لنده” و “کوه سیاه چرام” از بالگرد استفاده شد.
وی افزود: امسال تجهیزات خوبی در اختیار قرق‌بانان منابع طبیعی و محیط بانان محیط زیست استان قرار گرفت؛ بیش از ۱۵۰ دستگاه دمنده از محل اعتبارات استان خریداری و در اختیار این دو دستگاه قرار گرفت. همچنین با شرکت خدمات هلی کوپتری ایران قرارداد بسته و بیش از دو ماه نیز از خدمات این شرکت استفاده شد.
فیلی تصریح کرد: اعتماد نو به نقل از برنامه داریم که ادارات محیط زیست و منابع طبیعی استان بیشتر مجهز شوند و نیروهای مردمی را برای مهار آتش سوزی‌ها آموزش دهیم و با یکسری اقدامات در بین نیروهای مردمی و محلی ایجاد انگیزه کنیم تا آتش سوزی به موقع مهار و خاموش شود.
آتش سوزی جنگل‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به سایر استان‌ها بیشتر نیست
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: آتش سوزی جنگل‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به سایر استان‌ها بیشتر نیست بلکه حساسیت مردمی و رسانه ها نسبت به آتش سوزی‌ها زیاد است.
فیلی عنوان کرد: ۸۷ درصد مساحت استان کهگیلویه و بویراحمد را جنگل و مرتع تشکیل می دهد که این امر زمینه آتش سوزی‌ها را بیشتر می کنند؛ البته اختلافات محلی و قاچاق زغال و زمین خواری نیز در آتش سوزی ها نقش دارد.
او خسارات وارده ناشی از آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان را طی امسال نسبت به سال‌های گذشته کمتر دانسته و تصریح کرده، ۹۵ درصد آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد عامل انسانی و ۵ درصد عوامل غیرانسانی شامل حوادث غیرمترقبه است که از این میزان آتش سوزی که عامل انسانی دارد بیش از ۷۰ درصد عمدی و ۳۰ درصد نیز سهوی است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: در سال‌جاری چندین مورد پرونده برای عاملان آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان تشکیل و به مراجع قضایی و انتظامی معرفی شدند.
فیلی درباره بلاتکلیفی در ایجاد پایگاه اطفای حریق جنگل‌های استان در منطقه “فیروزآباد” شهرستان بویراحمد هم گفته و اینکه مقدمات این پایگاه انجام شده، ردیف ملی دارد و دنبال پیگیری اعتبار از طریق منابع ملی برای تجهیز این پایگاه هستند.
امسال ۱۶۵۸هکتار جنگل و مرتع در کهگیلویه و بویراحمد دچار خسارت شده اند
“غلام‌حسین حکمتیان اصل”، مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز به آمار آتش سوزی‌ها در استان اشاره کرده و به ایسنا گفته، از ابتدای سال‌جاری تاکنون ۷۰ فقره آتش سوزی بالای یک هکتار در جنگل‌ها و مراتع استان رخ داده که در پی این تعداد آتش سوزی ۱۶۵۸ هکتار جنگل و مرتع دچار خسارت شده اند.
او هم مثل سایر کارشناسان بر عامل انسانی بیشتر علت آتش سوزی‌ها تاکید کرده و تصریح کرده، معتادان، سهل انگاری در روشن کردن آتش از سوی گردشگران و کشاورزان، شکارچیان غیرمجاز و افرادی که اقدام به چیدن گیاه و میوه کوهی می کنند از دیگر عوامل آتش سوزی جنگل‌های این استان هستند.
حکمتیان اصل، بیش از پیش از دستگاه‌های مختلف و دهیاران روستاها در زمینه خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌ها کمک خواسته و معتقد است آموزش و ترویج به مردم و جوامع محلی جهت حفاظت ار جنگل‌ها و اطلاع رسانی و آگاهی بخشی از طریق رسانه ها می تواند در کاهش آتش سوزی جنگل‌ها نقش مهمی ایفا کند.
مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد همچنین از اعتماد نو به نقل از برنامه شان برای احیا جنگل‌ها و مراتع خسارت دیده از آتش سوزی‌ها در استان گفته و یکی از این کارها را قرق و بذر پاشی مناطق دانسته است.
کمبود نیروی قرقبان، امکانات، تجهیزات و نبود اعتبارات کافی از موانع خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌ها
حکمتیان اصل از کمبود نیروی قرقبان، امکانات، تجهیزات و نبود اعتبارات کافی برای خاموش کردن اتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان گفت و البته تصریح کرد: مکاتبات و پیگیری‌های برای رفع این کمبودها و مشکلات انجام شده اما تاکنون عملی نشده است.
او همچنین از نیاز شدید استان به بالگرد با توجه به کوهستانی بودن و صعب العبور بودن مناطق درگیر با آتش سوزی در استان گفت و تاکید کرد: مناطقی که دچار آتش سوزی می شوند سخت گذر و کوهستانی هستند و برای کنترل و مهار به موقع و بهتر آتش سوزی جنگل‌ها نیاز به بالگرد و پایگاه اطفای حریق است.
وی ادامه داد: یک پایگاه اطفای حریق برای مواقع آتش سوزی در جنگل‌ها در منطقه “فیروزآباد” شهرستان بویراحمد ساخته شده اما هم اکنون فاقد امکانات است و نیاز به تجهیزات و امکانات دارد. برای تجهیز پایگاه اطفای حریق فیروزآباد بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است و البته علاوه بر این، باید بالگرد در این پایگاه مستقر شود.همچنین برای اطفای حریق در جنگل‌های شهرستان‌های گرمسیری استان نیز نیاز به احداث و ساخت یک پایگاه در منطقه گرمسیری استان است.
گرچه زاگرس با خودخواهی، طمع و بی مسئولیتی به آنهایی که آب و نانشان را می دهد، می سوزد اما تنها نیست و بالاتر از همه کم و کاستی ها در محافظت از جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد، هستند البرزهایی که تا پای جانشان برای حفظ این آب و خاک و جنگل جنگیدند و بهشت سبز را هدیه گرفتند؛ “البرز زارعی کوهسرک” ۲۹ ساله در جریان مهار و اطفای آتش سوزی جنگل‌های ارتفاعات منطقه “دیل” در شهرستان گچساران دچار سوختگی شدید شد و عصر روز جمعه ۳۰ خردادماه، جان باخت.
او به عنوان نیروی داوطلب برای مهار آتش‌سوزی رفته بود که در هنگام خاموش کردن آتش دچار سوختگی شدید شد و نه تنها او بلکه تعداد زیادی از نیروهایی که در مهار و خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد بصورت داوطلبانه کمک کردند، مصدوم شدند.
انتهای پیام