تحلیلگر مسائل بین‌المللی با بیان اینکه تعبیر طرح ۲۵ ساله همکاری میان ایران و چین به قرارداد دارسی افراطی است، گفت: ایران باید برای بالا بردن ضریب ایمنی در مقابل تحریم‌ها با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای روابط بلندمدت ایجاد کند.
سخنگوی دولت در روزهای اخیر خبر از تصویب سند همکاری ۲۵ ساله همکاری میان ایران و چین داد، این خبر با واکنش برخی از کارشناسان روبرو شد و آن را با قرداد‌های دوران قاجار از جمله قرارداد دارسی مقایسه کردند.
«دیاکو حسینی» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با پایگاه خبری اعتماد نو به نقل از ایلنا، درباره تصویب سند ۲۵ ساله همکاری میان ایران و چین در زمینه‌های مختلف و مقایسه این سند همکاری با قرارداد دارسی توسط برخی از کارشناسان، گفت: تعبیر این قرارداد همکاری با «دارسی» افراطی، کاملا بی ارتباط و ناشی از ناآگاهی نسبت به ماهیت این طرح است.
وی افزود: این قرارداد صرفاً یک اعتماد نو به نقل از برنامه‌ریزی و نقشه راه بلندمدت است که اگر ایران و چین بخواهند در آینده مناسباتشان را تعمیق دهند و از ظرفیت‌های متقابل یکدیگر استفاده کنند، این اعتماد نو به نقل از برنامه نشان می‌دهد که دو کشور در چه مسیرهایی می‌توانند گام بردارند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجه با تاکید بر اینکه متن این اعتماد نو به نقل از برنامه هیچ اشاره‌‌ای به هیچ نوع امتیازی چه از طرف ایران و چه از طرف چین نمی‌کند، اظهار داشت: اما این اعتماد نو به نقل از برنامه جنبه‌ها و زمینه‌های مختلفی از همکاری را در مسائل تجاری، صنعتی و نظامی شناسایی می‌کند و هدفش در نهایت این است که رابطه ایران و چین را به یک سطح مشارکت استراتژیک ارتقا دهد که در بلندمدت قابل اتکا باشد و بتوان روی آن اعتماد نو به نقل از برنامه‌ریزی‌های بلندمدت انجام داد.
وی ادامه داد: ضمن اینکه ما باید با دیگر کشورها، از جمله همسایگان از افغانستان گرفته تا ترکیه و غیره چنین اعتماد نو به نقل از برنامه‌هایی داشته باشیم، امیدواریم در آینده بتوانیم آن را انجام دهیم و زمینه‌های همکاری بین ایران و دیگر کشورها را گسترش دهیم و یک چشم‌انداز قابل اتکا بنا کنیم.
حسینی با بیان اینکه این موضوع یک امتیاز ویژه به چین محسوب نمی‌شود، خاطرنشان کرد: هرچند که آغاز بسیار خوبی با چین است اما به چین خاتمه پیدا نمی‌کند و این طرح ظرفیت دارد که ما آن را با کشورهای منطقه یا فرامنطقه‌ای که تمایل داشته باشند با ایران همکاری بلندمدت انجام دهند پیش ببریم؛ در ایران اشتیاق این کار وجود دارد و می‌توانیم در برخی موارد همکاری‌هایی را با کشورهای همسایه انجام دهیم. بعد از مشورت گرفتن از مراکز مختلف با آنهایی که مایل به انجام این همکاری‌ها باشند، توافقات مقدماتی شکل بگیرد تا در آینده نزدیک شاهد طرح‌های بلندمدت بیشتری با کشورهای دیگر باشیم.
وی تصری کرد: نباید چنین موضوعاتی را در فضا و بستر سیاسی تفسیر کنیم، گاهی پیش می‌آید که در جدال بین غرب‌گرایی و شرق‌گرایی چنین مسائلی قربانی می‌شوند در حالی که نباید اینگونه به آنها نگاه کرد؛ البته ما باید تعادل جهانی را در روابط غرب و شرق نگهداریم، چرا‌که به هرحال شعار جمهوری اسلامی نه شرقی و نه غربی بوده است. ما در گذشته هم شاهد بودیم که بعد از به امضا رسیدن برجام عده‌ای بلافاصله صحبت از این کردند ما به سمت غرب متمایل و وابسته شده‌ایم آن هم اشتباه بود چنان که چنین نگاهی به اعتماد نو به نقل از برنامه ۲۵ ساله ایران و چین نیز اشتباه است.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در پاسخ به این سوال که آیا این گرایش ایران به چین و ثبت چنین قراردادی به واسطه ناامیدی از اروپا و غرب است، اظهار داشت: واقعیت این است که آنها هر چقدر با ایران همکاری داشتند باز هم موقعیت جغرافیایی و منزلت ژئوپلیتیک ایران به گونه‌ای است که باید با همه قدرت‌های بزرگ همکاری‌های لازم را داشته باشد تا هم از ظرفیت‌های متفاوت و متنوع آنها برای منافع ملی ایران استفاده کند و هم از این پروژه به تعادل مورد نظر و ضروری در سیاست خارجه برسد.
وی اضافه کرد: صرف‌نظر از اینکه غرب در سال‌های اخیر روابط بسیار بدی با ایران داشته است، این اتفاق می‌افتاد و جلو می‌رفت، اما شاید از جهاتی باعث تعدیل شدن آن شده باشد؛ سیاست خارجه ایران معطل غرب و همکاری آنها نخواهد بود و کار خودش را انجام خواهد داد.
این تحلیلگر مسائل آمریکا درباره اینکه آیا این طرح پیش زمینه‌های مقابله با آمریکا که مورد نظر هر دو کشور ایران و چین هست را دنبال می‌کند، گفت: طرح قراردادی که بناست بین ایران و چین اجرایی شود، یک نگاه بلندمدت دارد اما تنش ایران و غرب در سال‌های اخیر مدام کم و زیاد شده است به همین دلیل همکاری ما با سایر کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای که مستعد هستند نباید به هیچ وجه منوط و مشروط به کیفیت روابط ایران و غرب باشد، این اعتماد نو به نقل از برنامه نیز از مدت‌ها پیش ثبت شده و نظرات دستگاه‌های مختلف نسبت به آن گرفته و بعد تصمیم اتخاذ شده است
وی افزود: مطمئناً زمانی که مباحث مربوط به این قرارداد مطرح بوده است، هیچ صحبتی از حق وتوی چین در شورای امنیت و مباحث اخیر که مطرح شده‌اند، نبوده بنابراین این برداشت درست نیست که چون چینی‌ها می‌خواهند از حق وتو خودشان در حمایت از ایران استفاده کنند دست به چنین اقدامی زده‌ایم این طرح از مدت‌ها قبل شروع شده و هیچ ارتباطی با این موضوع ندارد.
این کارشناس سیاست خارجه درباره اینکه برخی معتقدند که این قرارداد با توجه به اینکه ایران در ضعف اقتصادی قرار دارد بسته شده و باعث می‌شود که نتواند نتواند منافع ملی خودش را، تامین کند، تصریح کرد: زمانی که ما در وضعیت نامطلوب اقتصادی هستیم، چنین قراردادهایی را نیاز داریم که بتوانیم به موتور اقتصادی کشور نیروی لازم را بدهیم، ضمن اینکه این طرح از همین فردا آغاز نخواهد شد و اسم آن طرح ۲۵ ساله است و باید توافقات ما بین دو کشور صورت بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: هیچ توافقی در این اعتماد نو به نقل از برنامه تا این لحظه شکل نگرفته نشده است؛ این قرارداد یک پلتفرم و چهارچوبی را روشن می‌کند که در چه حوزه‌هایی دو کشور می‌توانند توافق کنند؛ از سویی روند رسیدن به توافقات اقتصادی و صنعتی و غیره زمان‌بر است و به همین سادگی و آنی اتفاق نمی‌افتند بنابراین این نگرش و جهت‌گیری درست نیست و ارتباطی به رویدادهای اخیر در رابطه با ایران و غرب نیز ندارد.
حسینی ادامه داد: فارغ از اینکه در روابط ایران و غرب چه اتفاقی افتاده است وجود این نوع اعتماد نو به نقل از برنامه‌ها و زمینه‌سازی برای توافقات بلندمدت می‌تواند ضریب ایمنی ایران در برابر تحریم‌ها و فشارها را افزایش دهد و اگر ما چنین طرحی را یک دهه قبل می‌داشتیم امروز وضعیت اقتصادی کشور در برابر فشارها و تحریم به مراتب ایمن‌تر بود. بنابراین اگر ایران بتواند این نگرش را به کشورهای منطقه هم سرایت دهد و یک سیاست ضدتحریمی بنیادی را در پیش بگیریم، می‌توانیم وضعیت بهتری داشته باشد.