انتخابات پایان یافته و نتیجه منتخب مردم برای دولت دوازدهم مشخص شدهاست و اینک مردم در حالی منتظر نتیجه شمارش آرای شوراهای شهر و روستا هستند که برخلاف وعدهای که اصلاحطلبان به زنان برای حضور در فهرستهای انتخاباتی شوراها داده بودند عملاً محقق نشد و صرفاً در تهران به وعده داده شده نزدیک شد.
این پرسش جدی مطرح است که چگونه و طبق چه فرایندی گروههای سیاسی به ویژه اصلاحطلبان قرار است به مشارکت زنان پاسخ دهند. در شرایطی که همواره تأکید براین بود که از پتانسیل زنان بهره بگیرند و از زنان برای بالابردن مشارکت در رأی دادن کمک میطلبند اما به هنگام رأی دادن به زنان کمترین مشارکتها دیده میشود.
شاید این رفتار اگر از طرفداران دیدگاههای اصولگرایانه سر میزد چندان محل بحث نبود زیرا عموما اصولگرایان دیدگاهی سنتی به زن و فعالیت او دارند. در تمام ایام انتخابات ریاستجمهوری نیز طرفداران «حسن روحانی» براین ویژگی میبالیدند که نگاهشان به زن آن نیست که زن به بهانه دورکاری در خانه محبوس شود.
اما آنچه در بررسی فهرست شورای شهر ۱۹مرکز استان به دست آمده نشان میدهد شورای عالی اصلاحطلبان در هیچ کدام از این ۱۹فهرست ۳۰درصدی که قرار بود به زنان اختصاص دهد را لحاظ نکرده است.
این موضوع از آن رو اهمیت مییابد که با پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاستجمهوری چگونه میتوان مطالبات زنان را پیگیری کرد در حالی که اصلاحطلبان در مورد انتخابات شورای شهر عملا مشارکت زنان را قربانی خودخواهیهای خود در بستن فهرستها کردند. این موضوع از آن رو اهمیت دوچندان مییابد که فرصت طلایی پیش رو برای پاسخ دادن مناسب به فعالیت زنان بعید نیست که به زودی از دست برود زیرا چشم برهم بزنیم موعد انتخابات مجلس یازدهم شده است و اگر زنان سرخورده شده باشند نباید انتظار داشته باشیم به اعتماد نو به نقل از برنامههای اصلاحطلبان اعتماد کنند.
*وعده اصلاحطلبان بود یا قول عارف؟
اگر به فعالیت خبری کلیدملی در فاصله سه ماهه اخیر نگاهی بیندازید تلاش برای بسترسازی در جهت کسب سهم مناسب برای زنان در شوراها را خواهید دید به ویژه تحت هشتگ سهم زنان از شوراها.
در همین مدت از نمایندگان زن مجلس، از فعالان سیاسی و از نامزدهای انتخابات درباره سهم زنان از شوراها پرسش شد.
اما پاسخ یکی از این زنان پرسشهایی به همراه داشت. «پروانه سلحشوری» که در ستاد حسن روحانی حاضر شده بود تا درباره فعالیت زنان مجلس دهم گزارشی ارائه دهد در پاسخ به این پرسش که چرا اصلاحطلبان به قول خود در دادن سهم ۳۰درصدی به زنان در فهرستهای انتخاباتی وفا نکردند پاسخ داد: باید ببینیم چه کسی این قول و وعده را دادهاست. به نظر میرسد فقط آقای عارف این قول را مطرح کرده بوده و او نیز پای قول خود ایستاده بوده است ولی سایر اعضای شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان به چنین وعدهای اعتقاد نداشتند.
رئیس فراکسیون زنان مجلس دهم دراینباره توضیح داد: مطالبهگری یک چیز است و وعده افراد چیزی دیگر! قطعا مطالبه ما و جامعه زنان بیشتر از ۳۰درصد است، مطمئن هستم که خود دکتر عارف هم که این موضوع را مطرح کرد به حضور بیش از ۳۰درصدی زنان اعتقاد دارد. اما دکتر عارف در شورای سیاست گذاری تنها یک رای دارند، البته که امیدواریم این اتفاق برای زنان و جوانان رخ دهد. امیدواریم فراموش کردن جوانان و زنان اقبال آنها را به اصلاحطلبان مخدوش نکنند.
*انتظار چه بود اصلاحطلبان چه کردند؟
اگر به عقبتر بازگردیم و ببینیم زنان به هنگام ثبتنام برای انتخابات شوراهای شهر و روستا در کدام مناطق بیشتر ثبتنام کرده بودند خواهیم دید اصلاحطلبان نه در این مناطق و نه در مناطقی که زنان کمتر مشارکتی برای نامزدی داشتند رفتار مناسبی بروز ندادهاست.
براساس آمارهای ارائه شده از ستادهای استانی انتخابات شوراهای شهر و روستا ۶ استان به لحاظ تعداد زنان ثبتنام کننده در صدر بیشترین تعداد زنان نامزد در کشور قرار دارند. این استانها عبارتند از کرمان با ثبتنام ۱هزار و ۸۴۰ زن، سیستان و بلوچستان با ۱هزار و ۳۹۷ زن، تهران با ۱هزار و ۳۳۷زن، فارس با ثبتنام یک هزار و ۱۸۹زن، خراسان رضوی با ثبتنام ۱هزار و ۱۱۶زن و مازندران با ثبت نام یکهزار و ۵زن که در صدر قرار میگیرند.
اگر به فهرستهای ارائه شده شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان نگاهی بیندازیم خواهیم دید که
در کرمان تنها یک زن معادل ۹درصد از فهرست به زنان اختصاص یافته است. این در حالی است که کرمان در دوره چهارم ۶عضو زن داشت.
در زاهدان تنها یک زن در فهرست امید قرار گرفته است که معادل ۹درصد فهرست است و این در حالی است که سیستان و بلوچستان دومین استان پرمشارکت زنان محسوب میشد.
تهران با آن همه حاشیهای که شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان به فهرستو ترکیببندی آن تحمیل کرد تنها ۶ زن در فهرست قرار گرفتند در حالی که وعده داده شده بود که ۳۰درصد سهم زنان و ۳۰درصد سهم جوان خواهیم داشت. قرار براین بود از سهم جوان دختران جوان نیز در فهرست حضور یابند. اما در نهایت ۲۸/۵۷درصداز فهرست تهران به زنان اختصاص یافت.
این رفتار اصلاحطلبان که قرار بود با درنظر گرفتن سهمیه به بهبود شاخصهای مشارکت زنان کمک کند به نقاطی که مشارکت زنان پایینبود نیز توجهی نکرده است.
بنابرگزارشهای اعلام شده توسط ستاد انتخابات هر استان به ترتیب استان اردبیل با ثبتنام ۱۵۹ زن، استان زنجان با ثبتنام ۱۸۳زن، استان چهارمحال و بختیاری با ثبتنام ۱۹۲ زن و استان سمنان با ثبتنام ۲۰۱زن کمترین تعداد ثبتنامی زنان را رقم زدهاند.
اگر به فهرست ارائه شده توسط شورایعالی سیاستگذاری اصلاحطلبان برای شورای شهر زنجان نگاهی بندازیم میبینیم که تنها یک زن در فهرست ۹نفره انتخاباتی این شهر قرار گرفته است که معادل ۱۱/۱۱ درصد میشود. در سمنان نیز تنها یک زن در فهرست ۸نفره ارائه شده قرار گرفته است که معادل ۱۲/۵درصد از فهرست میشود.
*اگر زنان رأی بیاورند مدیون اصلاحطلبان نیستند
با توجه به آنچه در قالب ارائه فهرست از سوی شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان مرور شد و با توجه به آنکه عموما این شورا بر تهران متمرکز بوده و از مراکز استانها و شهرهای بزرگ و کوچک غافل شد باید گفت اگر در نتیجه انتخابات شوراهاشاهد حضور زنان باشیم حاصل تکاپو و فعالیت خود زنان است. به عبارت دیگر باید منتظر بود و دید نتیجه انتخابات شورای شهر و روستا تا چه میزان شاهد حضور زنان است. بدیهی است در شرایطی که در برخی شهرها که خود تجربه حضور بالای زنان را داشتند اصلاحطلبان حتی اقدام معکوس کرده و تعداد اندکی از زنان را به نسبت در فهرست خود قرار دادهاند.