به گزارش ایسنا، مارک کورتیس، مورخ و روزنامه‌نگار انگلیسی در مقاله‌ای برای پایگاه خبری میدل ایست‌آی می‌نویسد: «تعداد این کشورها دست کم ۱۴ است. میراث دیوید کامرون، نخست وزیر سابق انگلیس، نیکولا سارکوزی، رئیس جمهوری سابق فرانسه و باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا در براندازی و ساقط کردن معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی از سوی اروپایی‌ها و آفریقایی‌ها به طرز مخوف و وحشتناکی احساس شده است.
هنوز این رهبران سابق مسئول تصمیم خود در ورود به جنگی هستند که پایانی بر آن دیده نمی‌شود.
فضایی بدون نظم
در نتیجه درگیری ۲۰۱۱ که ناتو در کنار نیروهای اسلام‌گرا در منطقه و برای بیرون کردن قذافی همکاری می‌کرد، فضایی بی نظم در لیبی پدید آمد و کشوری مملو از سلاح ایجاد شد که برای خیزش گروه‌های تروریستی بسیار ایده آل بود.
اما این رویدادها نخست، باعث آسیب به سوریه شد.
پس از بروز جنگ داخلی اوایل ۲۰۱۱ در سوریه همانند آنچه در لیبی اتفاق افتاد، لیبی به قطب تسهیل و آموزشی برای حدود ۳۰۰۰ نیروی شبه نظامی بدل شد که می‌خواستند به سوریه بروند و بسیاری از آنها به جبهه النصره و گردان البتار لیبی پیوستند که توسط شبه نظامیانی از لیبی ایجاد شده بود.
در خود لیبی هم گروه‌های تغییر یافته مرتبط با القاعده در منطقه شمالی و شرقی درنا نخستین شاخه رسمی داعش را در کشور در اواسط ۲۰۱۴ ایجاد کردند که با اعضای گردان البتار لیبی ترکیب شده است.
در خلال ۲۰۱۵، داعش لیبی با انجام حملات خودروهای بمب گذاری شده و سر بریدن‌ها، به کنترل منطقه‌ای و زمامداری در بخش‌هایی از درنا و بنغازی در شرق و صبراته در غرب مبادرت ورزید. همچنین داعش در لیبی به نخستین نهاد دولتی واحد در شهر سرت واقع در شمال تبدیل شد که ۵۰۰۰ شبه نظامی آن را اشغال کردند.
اواخر ۲۰۱۶، داعش در لیبی بیشتر به دلیل حملات هوایی آمریکا مجبور به خروج از این نواحی و کوچ به سمت نواحی بیابانی جنوب سرت شد و حملات کم خود را ادامه می‌دهد.
در دو سال گذشته، این گروه بار دیگر به عنوان یک نیروی شبه نظامی توانمند بیرون آمده و حملاتی گسترده علیه نهادهای دولتی انجام می‌دهد و به صورت منظم عملیات “بزن و در رو” در این ناحیه جنوب غربی صورت می‌دهد.
سپتامبر گذشته میلادی، غسان سلامه، فرستاده ویژه سازمان ملل در لیبی به شورای امنیت سازمان ملل گفت که حضور و عملیات داعش در لیبی در حال گسترش یافتن است.
ترورها در اروپا
پس از سرنگونی قذافی، داعش لیبی اردوگاه‌های آموزشی نزدیک صبراته ایجاد کرد که به یکسری حملات و توطئه‌های تروریستی مرتبط هستند.
کامرون کولکوهون، تحلیلگر سابق مقابله با تروریسم مقر ارتباطات دولت انگلیس به روزنامه نیویورک تایمز گفته است: اکثر خونریزی‌ها در اروپا در نتیجه حملات برق‌آسا، با استفاده از اسلحه و بمب زمانی آغاز شد که گردان البتار لیبی به لیبی بازگشت. این همان جایی است که از آن خط سیر تهدید به اروپا آغاز شد؛ زمانیکه این مردان به لیبی بازگشتند و فضایی برای تنفس یافتند.
سلمان عابدی که خودش را در یک کنسرت موسیقی پاپ در سال ۲۰۱۷ در منچستر منفجر کرد و ۲۲ تن را هم کشت، با اعضای گردان البتار لیبی، گروهی از داعش چندین بار در صبراته دیدار کرده و در آنجا هم احتمالاً آموزش دیده بود.
یکی دیگر از اعضای گردان البتار لیبی عبدالحمید اباعود بود که سرشاخه حملات ۲۰۱۵ فرانسه علیه کلوب شبانه باتاکلان و استادیوم وزرشی با ۱۳۰ کشته و شبه نظامیان دخیل در توطئه ورویه، بلژیک در سال ۲۰۱۵ بود.
عامل حمله ۲۰۱۶ برلین با یک کامیون نیز که ۱۲ کشته برجای گذاشت، با لیبیایی‌های مرتبط با داعش ارتباط داشت.
در ایتالیا نیز که فعالیت تروریستی با داعش لیبی مرتبط هستند، چند فرد مستقر در ایتالیا در حمله‌ای به موزه باردو در تونس در ۲۰۱۵ دخیل بودند که ۲۲ کشته داشت.
همسایگان لیبی
تونس از حمله مرگبار تروریستی ۲۰۱۵ زمانی آسیب دید که یک مرد تونسی ۲۳ ساله مسلح به سلاح خودکار ۳۸ گردشگر که اکثراً انگلیسی بودند را در هتلی ساحلی در منطقه بندر ” القنطاوی” به گلوله بست.
عامل این حمله یکی از وابستگان به داعش بود و همچون سلمان عابدی در اردوگاهی در صبراته که این حمله در آنجا اعتماد نو به نقل از برنامه ریزی شده، آموزش دیده بود.
مصر به عنوان همسایه شرق لیبی نیز از تروریسمی آسیب دیده که از لیبی برخاسته است. مقام‌های داعش در لیبی به فعالیت‌های گروه تروریستی ولایت سینا مرتبط شده یا معطوف هستند که پیشتر انصار بیت‌المقدس نام داشت که چندین حمله مرگبار در مصر انجام داده بود.
پس از سقوط قذافی، صحرای غریب به کریدوری برای قاچاق سلاح و عملیات برای رسیدن به سینا تبدیل شد.
مصر حملاتی هوایی را علیه اردوگاه‌های شبه نظامی در لیبی در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و بار دیگر در ۲۰۱۷ انجام داد که آخری در پی کشته شدن ۲۹ مسیحی قبطی در نزدیکی قاهره، پایتخت صورت گرفت.
به سمت “ساحل”
اما لیبی به محلی برای شبکه‌های تروریستی تبدیل شده که از جنوب به سمت “منطقه ساحل” گسترش یافته‌اند. قیام ۲۰۱۱ لیبی راه را برای ورود تسلیحات به شمال کشور مالی باز کرد و همین امر موجبات از سرگیری درگیری‌های قومی-قبیله‌ای را که از سال‌های ۱۹۶۰ آغاز شده بود، فراهم آورد.
تا ۲۰۱۲، متحدان محلی القاعده در مغرب اسلامی کنترل منظم در شهرهای شمالی مالی شامل گائو، کیدال و تیمبوکتو را به دست گرفته بودند.
پس از مداخله فرانسه در مالی، فقدان زمامداری در لیبی به چندین گروه شامل القاعده در مغرب اسلامی و المرابطون کمک کرد تا مراکز عملیاتی خود را در لیبی جابجا کنند و به جاهایی بروند که بتوانند تسلیحات بیشتری را به آسانی به دست بیاورند.
المرابطون تحت رهبری مختار بالمختار با تبدیل کردن لیبی به پایگاه حمایتی خود در حمله علیه مجتمع هیدروکربن آمناس در شرق الجزایر در ژانویه ۲۰۱۳ دست داشت که در آن ۴۰ کارگر خارجی کشته شدند؛ همچنین حمله مسلحانه به هتل ردیسون بلو در باماکو، مالی در نوامبر ۲۰۱۵ با ۲۲ کشته و حمله به هتل اسپلندید در واگادوگو، بورکینافاسو با ۲۰ کشته در ژانویه ۲۰۱۶ توسط این گروه انجام شدند.
المرابطون همچنین به یک آکادمی نظامی و معدن اورانیوم متعلق به فرانسه در نیجر نیز حمله کرده است.
سیاست خارجی فاجعه بار
نتایج و پیامدهای ناشی از سقوط دولت قذافی در لیبی بیش از اینها گسترش داشته است. تا ۲۰۱۶، مقام‌ها گزارش‌هایی دادند که شبه نظامیان بوکوحرام نیجریه مسئول چندین حمله دهشناک و آدم ربایی، شبه نظامیان خود را برای پیوستن به داعش به لیبی می‌فرستند و همکاری زیادی بین این دو گروه وجود دارد.
گروه بین‌المللی بحران یادآور می‌شود که این ارسال تسلیحات و تجربه و تخصص از لیبی و منطقه ساحل بوکوحرام بوده که باعث شده تا این گروه امروز به حملات شبه نظامی در شمال و غرب نیجریه دست بزند.
همچنین ادعا شده که بوکوحرام به فرماندهان داعش در لیبی دفاع می‌کند.
علاوه بر این چهار کشور، شبه نظامیان از چندین کشور دیگر نیز در سال‌های اخیر به داعش در لیبی پیوسته‌اند. درضمن، تخمین زده می‌شود که ۸۰ درصد از عضویت داعش در لیبی غیر لیبیایی و از کشورهایی چون کنیا، جمهوری چاد، سنگال و سودان هستند.
شبه نظامیان خارجی نیز به صورت بالقوه می‌توانند پس از دریافت آموزش‌های لازم به کشورهای خود بازگردند.
میزان واقعی پیامدهای جنگ لیبی جالب توجه است و باعث گسترش تروریسم در اروپا، سوریه، شمال آفریقا و کشورهای مرکزی آفریقا شده است. هنوز با نابودی کامل داعش که اگرچه در حال حاضر در سوریه و عراق شکست خورده، فاصله داریم.
در حقیقت، درحالیکه رهبران غربی به دنبال شکست تروریسم از لحاظ نظامی در برخی از مناطق هستند، اما انتخاب‌های فاجعه آمیز سیاست خارجی آنها باعث تحریک تروریسم در نقاط دیگر شده است.»
انتهای پیام
