شبه علم همانند یک مکتب و فرقه مذهبی عمل می‌کند/تجارت چند بیلیون دلاری از شبه علم در امریکا

به گزارش ایسنا، دکتر محمدرضا توکلی صابری، مترجم و نویسنده با پیوستن به پویش #علمی_شو کرسی یونسکو در ترویج علم، یادداشتی را در صفحه اینستاگرامی “کرسی یونسکو در ترویج علم” منتشر کرده که در بخشی از این یادداشت آمده است:

«شبه علم عبارت است از مجموعه نظریه‌ها و روش‌هایی که برای توصیف موضوعات و پدیده‌های طبیعی  به کار می‌رود، اما از روش علمی استفاده نمی‌کند. شبه علم با داستان و افسانه علمی (science fiction) فرق دارد. افسانه علمی عبارت است از داستان‌هایی که نویسنده آن در عالم خیال به خلق آن‌ها می‌پردازد و هیچ گونه ادعایی در مورد واقعی بودن آن‌ها ندارد.

کتاب‌های “ژول ورن” از اولین داستان‌های علمی است که نوشته شده است. بسیاری از این داستان‌ها بر اساس واقعیات علمی موجود نوشته شده و به پیشگویی‌های علمی در آینده پرداخته‌اند. بعضی از نویسندگان این داستان‌ها دانشورزان برجسته‌ای بوده‌اند و بعضی از تخیلات این نویسندگان نیز صورت واقعیت پیدا کرده است (مانند رفت و برگشت انسان به ماه، استقرار ایستگاه‌های فضایی، ارتباط  مخابراتی از طریق ماهواره‌هایی که به دور زمین می‌چرخند).

اما شبه علم همانند یک مکتب و فرقه مذهبی عمل می‌کند و طرفداران آن به علت ایمان به حقانیت باورهای خود سرسختانه از آنها دفاع می‌کنند. شبه علم به ویژه در کشور آمریکا، پیشرفته‌ترین کشور دنیا از نظر دانشورزی و فناوری، رواج بسیاری دارد و سازمان‌ها، انجمن‌ها، ناشرین و مطبوعات مختلف ویژه‌ای برای تبلیغ آن وجود دارد، به طوری که یک تجارت چند بیلیون دلاری را تشکیل می‌دهند. در زیر فهرستی از آن‌ها را می آوریم:

اختر بینی (احکام نجوم یا آسترولوژی)، مثلت برمودا، پاگنده، زمین صاف، زمین توخالی، کفن تورین، قدرت پیرامید، طالع‌بینی، بشقاب پرنده، شیء ناشناخته در حال پرواز (UFO)، موجودات هوشمند  فرازمینی، تصادم جهان‌ها (ولیکوفسکی)، ارابه‌های خدایان (فون دانیکن)، زیستاهنگ (Biorythms) دیانتیکس، هومئوپاتی، استئوپاتی، کایروپراکتیس، طب سوزنی، قدرت کریستال، غول لاخنس، خم کردن فلزات با نگاه کردن به آنها و مدیتاسیون متعالی (transcendental meditation) .

اما بعضی مانند  فراروانشناسی (parapsychology) شامل ادراک فراحسی، روشن‌بینی (clairvoyance)، پیش آگاهی (precognition)، روان جنبشی (psychokinesis) ، تله پاتی و  احضار ارواح و ایمان درمانی حتی روش‌های علمی را نیز قبول ندارند و خود را فراتر از گنجانده شدن در چارچوب‌های علمی و ماورای روش‌های آن می‌دانند. در دو سه دهه اخیر شبه علم‌های وطنی نیز به بازار آمده است، از آن جمله فرادرمانی، انرژی درمانی، آب درمانی و بسیاری از شبه علم‌های دیگر که بیشتر در زمینه پزشکی هستند و پسوند «درمانی» دارند.

بسیاری از کسانی که به موضوعات فوق اعتقاد دارند یا به آنها اشتغال دارند، گاهی از اصطلاحات، نظریه‌ها و حتی ابزارها و وسایل علمی استفاده می‌کنند؛ اما در  مجموع از رعایت معیارهایی که آن‌ها را جزو علم بشمارد، ناتوان هستند. مهم‌ترین تفاوت آن‌ها با علم این است که نظریات شبه‌علمی ابطال‌پذیر نیستند. یعنی اگر غلط باشند، با هیچ روشی نمی‌توان نادرست بودن آن‌ها را نشان داد.»

به گزارش ایسنا، کرسی یونسکو در ترویج علم به منظور مقابله با شبه علم، اخبار غیرعلمی و باورهای غلطی که این روزها پیرامون کرونا ویروس جدید در جامعه منتشر شده، پویشی را به نام «#علمی_شو» راه‌اندازی کرده و از همه علاقه‌مندان به مباحث علمی درست، دعوت می‌کند با تولید و ارسال پیام‌های کوتاه صوتی، تصویری و متنی، در راستای جایگزینی اندیشه و رفتار صحیح علمی در جامعه به جای هراس از این بحران، این پویش را یاری کنند.

کرسی یونسکو در ترویج علم از صاحبنظران، متخصصان و نیک اندیشان دعوت کرده است از طریق ایمیل کرسی به نشانی unescocps@gmail.com، صفحه اینستاگرام unescocps و کانال تلگرامی @unescocps به پویش “#علمی_شو بپیوندند.

انتهای پیام