رضا ارداقیان، شاعر و قزوین پژوه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به آداب و سنن قزوین تصریح کرد: استان قزوین دارای آیین‌های مختلفی است که برخی از آن‌ها تقریباً از بین رفته و برخی نیز همچنان به قوت خود باقی است.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین مراسمی که مردم برای حفظ آن تلاش می‌کنند آیین پنجاه به در است، این مراسم ۵۰ روز بعد از سال‌تحویل در ۱۹ اردیبهشت‌ماه در محل مصلی (مکانی در دل باغستان سنتی قزوین) برگزار می‌شد، در این روز مردم برای آمدن باران دعا می‌کردند و اگر آن سال بارندگی خوب بود شکر نعمت می‌کردند.
این پژوهشگر اظهار کرد: این مراسم درگذشته شکل و شمایل دیگر داشته است به‌طوری‌که دست‌اندرکاران باغستان سنتی ازجمله باغداران، باغبان‌ها، دخوها و میراب‌ها در یک گردهمایی در مصلی جمع می‌شدند و علاوه بر برگزاری دعای باران، در مورد مسائل مربوط به باغستان تبادل‌نظر می‌کردند؛ این مراسم به‌صورت سالیانه برگزار می‌شد.
وی تأکید کرد: این رسم همچنان پابرجاست اما مردم شبیه مراسم روز طبیعت (۱۳ به در) کنار هم جمع می‌شوند، به‌طورکلی در اعتماد نو به نقل از برنامه‌های آیینی قزوین خوراکی‌ها نقش مهمی دارند و هر مراسم خوراکی خاص خودش را دارد؛ در مراسم ۵۰ به در نیز مردم از غذای محلی دگماج و آش رشته استفاده می‌کنند.
مراسم سوهشت
ارداقیان بیان کرد: علی‌رغم این‌که این مراسم باقی‌مانده است برخی از آیین‌ها سنتی قزوین فراموش‌شده است، یکی از مراسم‌های فراموش‌شده «سوهشت» یا همان «سه‌هشت» است این مراسم به دلیل این‌که کاربرد ندارد به‌کل فراموش‌شده است.
وی تأکید کرد: «سه‌هشت» یعنی سه تا هشت روز یعنی ۲۴ روز از سال‌تحویل گذشته است، درگذشته سرمای شدیدی بوده و مردم برای گرم شدن از کرسی استفاده می‌کردند، ۲۴ فروردین مردم کرسی‌ها را جمع می‌کردند، این مراسم شبیه جشنی بود که هر خانواده به‌صورت فردی برگزار می‌کرد.
مراسم گلخندانی
این قزوین پژوه یادآور شد: یکی دیگر از مراسم‌های فراموش‌شده قزوین «گلخندانی» است که مراسم استقبال از ماه مبارک رمضان است؛ در این مراسم چند روز مانده به ماه مبارک رمضان مراسم جشنی می‌گرفتند و غذاهایی تهیه می‌کردند که یکی از مهم‌ترین این غذاها «حلوای تَرَک» بوده، در این مراسم خودشان را آماده برای ماه مبارک رمضان می‌کردند.
مراسم سمنوپزان
وی عنوان کرد: مراسم «سمنوپزان» نیز یکی از آیین‌های قزوین بود که به‌صورت جمعی برگزار می‌شد، اهل محل که اغلب با یکدیگر فامیل بودند کنار هم جمع می‌شدند و در یک‌خانه که حیاط بزرگ داشتند مراحل پخت سمنو را انجام می‌دادند.
ارداقیان اظهار کرد: این اعتماد نو به نقل از برنامه قوانین خاصی داشت برای مثال یکی از باورهای مردم این بود که آدم ناپاک یعنی کسی که به او غسل واجب است نباید در مراسم سمنوپزان حضور پیدا کند چراکه حضور این افراد باعث می‌شود سمنو خراب شود.
وی تصریح کرد: همچنین مردم معتقد بودند که حضرت فاطمه زهرا (س) دریکی از مراحل پخت سمنو می‌آیند و داخل سمنو انگشت می‌زند و باعث شیرینی سمنو می‌شود چراکه در پخت سمنو قند و شکر استفاده نمی‌شد، اعتقاد این بود که حضرت زهرا (س) نظر می‌کند و اثرات انگشت را هم می‌دیدند.
این پژوهشگر بیان کرد: مراسم عروسی‌ها نیز در قزوین مفصل بود و تأکید بر جمع بود و همه فامیل در برگزاری جشن شرکت داشتند و مثل امروز نبود که صرفاً با دعوت در روز خاصی در تالار حضور پیدا کنند؛ اغلب عروسی‌ها در خانه برگزار می‌شد و عده زیادی از فامیل و همسایه‌ها در فعالیت‌های مختلف مراسم عروسی ازجمله تمیز کردن خانه، پختن غذا و آماده کردن پذیرایی شرکت می‌کردند.
وی تأکید کرد: در برخی از عروسی‌ها نمایش‌های روحوضی آماده می‌شد و برای سرگرم کردن مردم نمایش برگزار می‌کردند، همچنین در برخی از عروسی‌ها موسیقی زنده سنتی نواخته می‌شد.
ارداقیان بیان کرد: درگذشته عروسی‌ها را به شهربانی اطلاع می‌دادند و یک پاسبان از ابتدا تا انتهای مراسم نظم را ایجاد می‌کرد و از مزاحمت‌ها جلوگیری می‌کرد که کار خوبی بود و امنیت اعتماد نو به نقل از برنامه را تضمین می‌کرد.
این پژوهشگر تأکید کرد: تمام آیین‌ها و سنن قزوین بر پایه مردم بود و همواره به‌صورت جمعی برگزار می‌شد و صمیمت و احترام در بین مردم بیشتر بود.
انتهای پیام