حقوق شهروندی در راستای نهادینه شدن کرامت انسانی است

به گزارش اعتماد نو، دکتر سید محمد هاشمی طی سخنانی در همایش ملی تبیین حقوق شهروندی با اشاره به آیه لیقوم الناس بالقسط گفت: این آیه اشاره مستقیم به دموکراسی دارد و صاحبان فکر و اندیشه، باید قرآن را مطالعه و از سازماندهی اجرایی حقوق شهروندی غافل نباشند.

وی گفت: جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی با برگزاری همایش حقوق شهروندی بهترین خدمت را برای درک مراتب کرامت و ارزش‌های انسانی کرده است.

این حقوقدان با بیان اینکه لازمه رسیدن به شعور حقوق شهروندی ارتقای فکری است، افزود: ما در میانه شعار و شعور در حوزه حقوق شهروندی قرار داریم که امید است بزودی این شعور رعایت حق شهروندی در جامعه نهادینه شود.

وی با اشاره به نگاه هنجاری، ساختاری و رفتاری در خصوص حقوق شهروندی گفت: از منظر هنجاری کشور ما مفتخر به درک مراتب حقوق شهروندی بوده و قرآن کریم به عنوان منبع بسیار ارزنده حقوق شهروندی است که از لحاظ هستی شناختی و انسان شناسی به انسان کرامت ویژه‌ای اعطا کرده و راهکار این کرامت ویژه، همانا آزادی است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مبحث حقوق شهروندی وارد عرصه جهانی شده و در قوانین داخلی کشور ما نیز لحاظ شده است، افزود: در حقوق داخلی کشور از زمان مشروطیت مندرجات مطلوبی از لحاظ هنجاری در خصوص حقوق شهروندی داریم.

وی با اشاره به اصل دوم قانون اساسی و توجه به آزادی توام با مسئولیت، تصریح کرد: در اصل ۵۶ قانون اساسی حاکمیت مطلق از آن خداست و انسان را حاکم بر سرنوشت خود ساخته و هیچ کس حق سلب این آزادی ندارد.

هاشمی با بیان اینکه از لحاظ هنجاری مندرجات قابل درکی از حقوق شهروندی در قانون اساسی داریم، تصریح کرد: در نظام بین المللی از لحاظ ساختاری حقوق شهروندی مشکلاتی هست که تسلط سازمان ملل با ۸ کشور بر دنیا نمونه بارز عدم تطابق با حقوق شهروندی است.

وی گفت: در نظام بین المللی حقوق بشر به سه بخش حقوق مدنی، سیاسی، حق اجتماعی ـ فرهنگی و حق همبستگی طبقه بندی شده است.

این حقوقدان با اشاره به آزادی بیان و آزادی اجتماعات، اظهار کرد: در جامعه بر اساس قانون حق آزادی بیان و آزادی مطبوعات و تشکلات لحاظ شده است که امید است ببیشترین از این اجرایی شود.

در ادامه این همایش، محمود عرفانی استاد دانشگاه و عضو انستیتوی حقوق بین‌الملل فرانسه گفت: در فضای حقوقی داوری بستری امن برای تحقق آموزه‌های حقوق شهروندی مهیا می‌شود.

این حقوقدان با تاکید بر اینکه نهاد داوری بر مبنای اراده و نظر طرفین شکل می‌گیرد و این تکریم و احترام اراده بشر و شهروندان به نحو متعالی تبلور و تجلی حقوق شهروندی است که در نهاد داوری شکل گرفته است، افزود: داوری حل و فصل اختلافات بدون بروکراسی قضایی و اداری و در فضای امن و آرام برای طرفین است.

وی ترویج داوری را یکی از مهمترین ابعاد حقوق شهروندی دانست و گفت: در داوری با اراده طرفین یا شهروندان طرفین قرارداد، حل و فصل اختلافات صورت می گیرد.

این استاد بنام حقوق تجارت گفت: خروجی داوری در نهایت منجر به احقاق حقوق هر چه بیشتر، باکیفیت تر و سریع‌تر حقوق شهروندان در حل و فصل اختلافات می‌شود.

عرفانی با بیان اینکه امروز در حقوق کشورهای مختلف روش‌های حل و فصل اختلافات به خصوص در شرکت های تجاری به علت کثرت هزینه و طول دادرسی طرح دعوی در دادگاه مفید نبوده و با توجه به اهمیت و ضرورت مبادلات برای تاجر در امور بازرگانی افزود: به همین دلیل حل و فصل دعاوی از طریق سازش، میانجیگری و داوری به طور ساده و بدون تحمل هزینه و اتلاف وقت بر اساس انصاف و عدالت حل و فصل شده و هر چه کیفی‌تر محقق می‌شود.

این حقوقدان با یادآوری اینکه از حدود ۲۰ سال پیش در کشورهای صنعتی وکلای دادگستری دوره‌های تخصصی را برای سازش، میانجیگری و داوری آموزش دیده‌اند، گفت: شرکت‌های بازرگانی ترجیح می دهند تا قبل از ارجاع به داوری از روش‌های سازش و میانجیگری استفاده کنند و اختلاف شرکت های بازرگانی را با شخص حقیقی و حقوقی به طور دوستانه حل و فصل کنند. در بسیاری از کشورها با اتخاذ این روش حدود ۷۵ درصد هزینه دعاوی شرکت‌ها بدون اتلاف وقت با مقایسه طرح دعوا در دادگاه تقلیل می یابد.

عرفانی ادامه داد: اغلب کشورها برای رعایت حقوق شهروندان در حقوق خود نهاد داوری را به عنوان روشی دوستانه برای حل و فصل اختلافات پیش‌بینی کردند که به نظر می‌رسد بهتر است همین ترتیب در حقوق داوری ایران نیز پیش‌بینی شود.

عضو انستیتوی حقوق بین الملل فرانسه  با بیان اینکه در حقوق داوری ایران شناسایی و اجرای احکام داوری و تجاری در اساسنامه مرکز تجاری ایران در دعاوی بین المللی در سال ۱۳۷۶ به تصویب مجلس رسید، تصریح کرد: داوری یکی از آموزه های اصیل و جوهری در فقه ماست که هدف از آن تحقق عدالت مد نظر طرفین و شهروندان یک جامعه است.

وی با تاکید بر اینکه سازش و میانجیگری یکی از فنون پیشرفت در داوری از قدیم الایام در ایران مرسوم بوده است، افزود: جامعه مسلمان ایران در فرهنگ خود با سازش و میانجیگری آشنا است که به این ترتیب برای رسیدن به تحول مطلوب اصلاح برخی قوانین و الحاق سازمان های داوری مختلف اصلح به نظر می رسد که اختلافات در یک محیط دوستانه و کم هیجان حل و فصل شود که این مهم نیز یکی از بسترهای مهم تحقق حقوق شهروندی در بحث اختلافات تجاری قلمداد می شود.

در این مراسم، با اهدای لوح و تندیس ویژه سومین دوره همایش ملی تبیین حقوق شهروندی از دو استاد برجسته و بنام حقوقی کشور تجلیل شد.

سومین دوره همایش ملی تبیین حقوق شهروندی به همت جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی و با حمایت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی و با مشارکت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) و برخی دیگر از نهادها برگزار شد.

منبع: ایسنا