نصرت الله تاجیک در گفت و گو با ایسنا در تحلیل خود از مساله خروج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق گفت: عراق به دلایلی که از حوصله این مصاحبه خارج است و از جمله فساد ناشی از دخالت و حضور نیروهای خارجی اوضاع پیچیده ای دارد و به تدریج هم پیجیده تر می شود! بهم زدن یکدستی فرهنگی این کشور با خراب کاری آمریکائی‌ها در سیاست و حکومت و جامعه عراقی بسیار مشهود است. الان نیز مریکا برای خارج کردن نیروهای نظامی خود از تیر رس حملات تلافی جویانه داخلی و خارجی در صدد دگردیسی غیر مسئولانه به صورت جایگزینی نیروی انسانی با تجهیزات و نه لزوما ترک و خالی کردن صحنه عراق است.
وی افزود: اما مساله خروج نیروهای نظامی هر چند اندک از دو منظر آمریکایی و خاورمیانه ای قابل بررسی است. از دیدگاه آمریکایی هم در دو بعد با توجه به اهداف سیاست خارجی این کشور در منطقه و عراق و نیز انگیزه های ترامپ می توان به این مساله پرداخت. اما قبل از پرداختن به آن لازم است به زمینه ها و دلایلی که باعث خروج این نیروها که گویا در این مرحله تعدادشان نیز به ۵۰۰ نفر می رسد، اشاره کنم. البته آنچه بیش از خروج مهم است، توجه به کارکرد و نقشی بوده که نیروهای آمریکائی در طول این ۱۷ سال داشته اند که نه تنها سازنده نبوده و دردی از مردم و عراق درمان نشد بلکه یک نقش تخریبی بوده و بیشتر برای کنترل بر حضور ایران در عراق فعالیت داشتند تا برقراری امنیت و یا کمک به التیام و بازسازی زیر ساخت‌های تخریب شده در این کشور بعد از اشغال و در دوران داعش!
سفیر سابق کشورمان در اردن گفت: اگر چه به دلیل عدم کنترل دولت عراق بر روند ورود و خروج این نیروها و نیز از آنجا که معلوم نیست در جریان تحویل پایگاه های کوچکتر چه تعداد نظامی دقیقا از عراق خارج یا به پایگاه های بزرگتر منتقل شده اند، تعداد نیروهای نظامی آمریکا در عراق در هاله ای از ابهام قراردارد ولی گفته می شود هم اکنون تعداد آنها حدود ۳ هزار نفر است و ترامپ علاقمند است تا ژانویه این تعداد به ۲۵۰۰ نفر برسد. از دید مسئولین عراقی هم آن تعدادی که در عراق می مانند نظامی نیستند بلکه آموزشی و مهندسی برای کمک به ارتش عراق هستند. ضمن آنکه باید توجه کنیم این نیروها در چهارچوب ائتلاف ضد داعشی که متشکل از ۸۱ کشور بودند فعالیت می کردند و هم اکنون غربی ها می گویند بدلیل برطرف شدن خطر داعش در صدد انحلال آن ائتلاف با ۷ هزار و ۵۰۰ نیرو هستند که ۵ هزار و ۲۰۰ نیروی آن آمریکائی هستند که با شمار نیروهای آمریکائی در کردستان عراق به ۱۰ هزار نظامی و غیر نظامی آمریکائی می رسند.
وی افزود: اما در زمینه دلایل این خروج باید یادآور شد که آمریکا از سال ۲۰۰۳ به عنوان دولت اشغالگر کشور عراق نه اهداف شفافی داشت و نه شناخت صحیحی از این کشور و با ترتیباتی که پل برمر اولین حاکم غیر نظامی آمریکایی در این کشور اجرا و اقداماتی انجام داد که بافت و ساختار سیاسی اجتماعی و جغرافیای سرزمینی این کشور را چند پاره کرد.
تاجیک با اشاره به دلایل خروج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق گفت: «آسیب پذیری نیروهای نظامی آمریکایی در برابر حملات نیروهای مبارز عراقی که خواهان ترک نیروهای نظامی آمریکایی هستند» و همچنین « اختلافات درونی مسئولان نظامی آمریکایی با یکدیگر و نیز اختلافاتی درون مسئولین ائتلاف ضد داعش در زمینه رویارویی با نیروهای عراقی و احتمال افزایش سطح درگیری ها و کشیده شدن پای ایران به این درگیری ها، همه از جمله دلایل خروج نیروهای آمریکایی از عراق است، به طور مثال طبق آنچه به نیویورک تایمز درز کرد در اوایل سال جاری و بعد از شهادت سردار سلیمانی که نیروهای نظامی آمریکایی مورد حملات گروه های عراقی قرار گرفتند وزارت دفاع آمریکا از ژنرال رابرت وایت فرمانده آمریکایی ائتلاف ضدداعش خواست عملیاتی را برای حمله به کتائب حزب‌الله و هم‌پیمانانش طراحی کند که با مخالفت وی روبرو شده بود. از نظر او این کار می‌توانست تنش‌ها را بیشتر کرده و به جنگ تمام عیار با ایران بینجامد و ماموریت نیروهای ائتلاف را که برای جنگ با داعش در عراق هستند زیر سوال ببرد».
وی ادامه داد: از سوی دیگر « تاثیر مشکلات کرونایی و بسته شدن فرودگاه ها در تامین نیازهای نیروهای نظامی و کند شدن لجستیک حمایت از آنان و نیز نگرانی از شیوع کرونا ورود و جابجایی نیروهای جدید بین پایگاه‌ها را تقریبا متوقف کرد و همان باقی‌مانده آموزش نیروهای عراقی هم به تعلیق درآمد» و «عدم علاقه کشورهای عضو ائتلاف به ورود به کشمکش و درگیری بین ایران و آمریکا در عراق بعد از ترور شهید سلیمانی هم از دلابل خروج آمریکاست. انحلال ائتلاف ضدداعش و خروج بی‌حاشیه از عراق را ترجیح داده شده و آمریکا هم ناچار و برای کاهش هزینه های مادی و معنوی این راه را در پیش گرفته است.
تاجیک گفت: اما در مورد دیدگاه آمریکا به این خروج، با توجه به بحران کرونا طبیعتا تخصیص منابع آمریکا ترجیحا برای داخل کشور خودشان و برای کاهش مشکلات اجتماعی و تبعات سیاسی آن انجام می شود، از بعد اجتماعی باید در نظر داشت دائما دولت های آمریکا با این سوال از مردم خود مواجه می شوند که چرا نظامیان آمریکایی کشته می شوند، در واقع دولت هایی که در آمریکا روی کار آمدند درصدد بودند تا به نوعی برای حل معضل اجتماعی و اقتصادی، حضور نظامیان آمریکایی را کاهش دهند.
این دیپلمات بازنشسته کشورمان همچنین با اشاره به انگیزه های ترامپ برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق هم اظهار کرد: ترامپ به دنبال این است تا قولی را که داده عملی کند و اکنون با توجه به گذشت زمان تا حدودی عجله ای این کارها را انجام می دهد، به نظر می رسد در این دقایق آخری می خواهد سناریویی بچیند تا دولت های آینده آمریکا نتوانند از این راهی که او پایه ریزی می کند، بر گردند و اگر ترامپ موفق شود طبیعتا دولت بایدن اگر چنانچه بخواهد مجددا نیرویی به عراق بفرستد با معضلاتی در این زمینه مواجه می شود، در واقع اقدامات ترامپ دست در پوست گردو گذاشتن رئیس جمهور آینده آمریکاست.
تاجیک یادآور شد: با توجه به این ترامپ در انتخابات نتیجه نگرفته است می خواهد با عملیاتی کردن قولش، زمینه های لازم برای حضور در انتخابات بعدی را فراهم کند، به عبارتی استفاده ابزاری می کند تا خود را متعهد به قولهائی که داده، نشان دهد.
این کارشناس مسائل منطقه در ادامه با اشاره به ابعاد خاورمیانه ای خروج نیروهای آمریکا از عراق ابراز کرد: اگر بخواهیم در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی به این مساله بپردازیم باید گفت آمریکا سیاست موفقی در یک دهه گذشته از خود در خاورمیانه به جا نگذاشته است در واقع بیشتر برایش محل هزینه بوده و نتوانسته از این هزینه بهره برداری معقول و دراز مدت داشته باشد.
وی ادامه داد: متاسفانه ترامپ و تیمش مانند رئیس دولت مهرورز ما در دولت های نهم و دهم کادر وزارت خارجه کشور را قبول نداشت و عدم شناخت از منطقه باعث شد تا اقداماتی انجام دهند که به ضرر اهداف کوتاه مدت و دراز مدت آمریکا در منطقه باشد.
سفیر سابق کشورمان در اردن همچنین اظهار کرد: آمریکا در بسیاری از کشورها ده ها سال است که حضور نظامی دارد اما در هیچ جا مانند عراق و سوریه مورد هجمه گروه های داخلی و مردم نبوده است. یعنی در این دو کشور و مخصوصا عراق یک خواست مردمی برای خروج نیروهای آمریکائی وجود دارد.
تاجیک تصریح کرد: این خواست زمینه‌ایی شد تا پس از حمله به فرمانده هان ایرانی و عراقی و به شهادت رساندن آن ها که ترامپ از خط قرمز عبور کرد و باعث شد همان اندک زمینه ای که در عراق برای حضور داشته باشد از بین برود و طبق مصوبه مجلس عراق، آن ها خواهان خروج حضور نظامیان آمریکا از عراق به شکل جدی تر شدند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: بنا براین با این اوضاعی که آمریکا در عراق دارد حضور نظامیانش در عراق باعث افزایش ضربه پذیری آمریکا در منطقه می شود، ترامپ و سیاستمداران اندیشکده‌های آمریکا باید به دنبال این باشند که این ضربه پذیری را از بین ببرند.
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد با استفاده از فن آوری و تسلیحات پیشرفته مورد نیاز نیروهای آمریکایی در پایگاه های بزرگ و محل تجمع نیروهای آمریکائی در عراق، آنها درصدد هستند تا ابتدا پایگاه های کوچک را تخلیه کنند. که در مورد تعدادی این کار انجام شده و از سوی دیگر کوشیده اند با عنوان حفاظت از محل تجمع نظامیان و غیر نظامیان آمریکایی در بغداد با افزایش سامانه های ضد هوائی کیفیت نیروها را نسبت به کمیت ارتقاء دهند و از تعداد نیروها بکاهند تا در هرگونه درگیری احتمالی آسیب پذیری خود را کاهش دهند.
تاجیک در پایان ابراز کرد: آن طور که در اخبار اعلام شده حدود ۲۵۰۰ نیروی نظامی را در عراق نگه می دارند و سایر نیروها را خارج می کنند در حالی که به نظر می آید به دلیل عدم کارایی و ضربه پذیری، بخشی از نیروهایشان را خارج و بخشی را نگه می دارند. اما در یک ارزیابی نهائی اگر چه ترامپ قصد دارد تعدادی از نیروهای نظامی آمریکائی را به خانه برگرداند تا از تبعات تبلیغی آن استفاده کند اما مدعی اصلی خروج آمریکائی ها از عراق یعنی نیروهای مبارز عراقی که علیه اشغال این کشور جنگیده اند به این روند خیلی خوشبین نیستند و مجموعه اظهارات و تحرکات مقامات دولتی عراق را بیانگر آن می دانند که هدف نهایی آنها خروج کامل نظامیان آمریکایی از عراق نیست بلکه با خروج جزئی و محدود تلاش دارند از فشار گروه‌های مبارز عراقی به خصوص در آستانه انتخابات پارلمانی که قرار است ژوئن آینده برگزار شود، بکاهند.
وی افزود: آنها نگرانند که با پایان یافتن ریاست جمهوری ترامپ و روی کار آمدن بایدن از ژانویه ۲۰۲۱ ممکن است موضوع خروج نظامیان آمریکایی به مذاکره مجدد با دولت جدید آمریکا نیاز داشته باشد، موضوعی که همین خروج اندک را نیز زیر سئوال ببرد! و از این منظر، این گروه‌ها که خروج نیروهای آمریکائی را به دلیل عملکرد ناصحیح آنها با حساسیت دنبال می کنند خیلی به این تحولات خوشبین نیستند و این امر می تواند دور جدیدی از درگیری و بی ثباتی را در این کشور رقم بزند! از سوی دیگر نیز آمریکائی ها نگرانند که هنگام خروج همین اندک نیروهایشان مورد هجوم این گروه ها قرار گیرند. آمریکایی ها از آنجا که این امر را به ایران ارتباط می دهند لذا هم برای قدرت نمائی و هم دلگرم کردن همپیمانان آمریکا که از باخت ترامپ در شوک هستند در کنار اعزام پمئو برای دلگرم کردن آنان و روشن نگه داشتن تنور ضدیت با ایران، اقدام به آوردن بمب افکن بی ۵۲ که مظهر قدرت نظامی آمریکائی است به خاورمیانه نموده اند.
انتهای پیام