یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: گام چهارم به این علت که هنوز درجه غنی‌سازی را زیر ۵درصد گرفته است، به لحاظ فنی این پیام را می‌فرستد که ایران نمی‌خواهد وارد منطقه بحرانی شود ولی در عین حال حامل این پیام نیز هست که ایران می‌تواند و این توانایی را دارد که ظرفیت غنی‌سازی خود را تا هر میزان که بخواهد افزایش دهد.
رحمان قهرمانپور در گفت‌وگو با پایگاه خبری سیاسی اعتماد نو به نقل از ایلنا، با اشاره به آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران، در ارزیابی این گام و نقطه عطف نامیدن آن برای برانگیختن واکنش طرف‌های اروپایی، گفت: جواب من به این سوال منفی است چرا که شما وقتی مسائل هسته‌ای را تحلیل می‌کنید باید دوجنبه یا بعد را همزمان در نظر بگیرید که یکی بعد فنی و دیگری بعد سیاسی است و این دو با هم درآمیخته شده‌اند. کسانی که چنین برداشتی دارند معمولا به ابعاد فنی موضوع توجه نمی‌کنند. از نظر فنی اگر شما زیر ۵ درصد غنی‌سازی انجام دهید ولو اینکه حجم غنی‌سازی را افزایش دهید، خیلی حساسیت برانگیز نیست و به نظر می‌رسد به لحاظ فنی خط قرمز اروپایی‌ها همان غنی‌سازی ۲۰درصد باشد و تا زمانی که ایران وارد این درصد از غنی‌سازی نشده باشد، همان سیاستی که تاکنون پیش گرفته است را ادامه دهد.
وی ادامه داد: اروپا ممکن است در هر مرحله اقداماتی جزئی انجام دهد اما رفتن به سمت مکانیسمی همچون «مکانیسم ماشه» محتمل نیست. یادمان است که در دوران آقای احمدی‌نژاد نیز جامعه بین‌الملل و اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران سقف ۲۰درصد را رد نکرده بود این پرونده را به شورای امنیت نبردند. بنابراین گام چهارم به این علت که هنوز درجه غنی‌سازی را زیر ۵درصد گرفته است، به لحاظ فنی این پیام را می‌فرستد که ایران نمی‌خواهد وارد منطقه بحرانی شود ولی در عین حال حامل این پیام نیز هست که ایران می‌تواند و این توانایی را دارد که ظرفیت غنی‌سازی خود را تا هر میزان که بخواهد افزایش دهد.
قهرمانپور افزود: در همین راستا نیز سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرده است که ایران توان غنی‌سازی ۵درصد، ۲۰ درصد و ۶۰ درصد را دارد که به لحاظ فنی سه نقطه عطف در فرآیند غنی سازی است. لذا ایران در این مرحله هنوز به دنبال ارسال این پیام است که توانایی فنی را دارد و اروپا را برای حفظ برجام دعوت می‌کند. باید دید آیا اروپا این توانایی و آمادگی را دارد تا سیاست خود را تغییر دهد یا خیر که البته بنده معتقد هستم اروپا همان سیاست قبلی را دنبال خواهد کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به فنی بودن چهارگام ایران تاکنون، آیا تهران در گام‌های بعدی به رویکردی سیاسی شامل محدود کردن بازرسی‌های آژانس یا خروج از NPT روی خواهد آورد، گفت: در حال حاضر بحث NPT مطرح نیست که خودش داستان جدایی دارد. چیزی که امروز روی میز قرار دارد بحث برجام است و ایران فعلا اعتماد نو به نقل از برنامه دیگری ندارد. مساله کاهش تعهدات برجامی مطرح است که به نظر می‌رسد اروپایی‌ها براین باور هستند که اگر ایران وارد فرآیند غنی‌سازی ۲۰ درصدی شود، به معنای خروج از برجام خواهد بود.
وی ادامه داد: حرفی که آقای مکرون اخیرا مطرح کرده است این فرض را تقویت می‌کند چرا که وی گفت ایران با گام چهارم پا در مسیر خطرناکی گذاشته است. این امر نشان می‌دهد گام خطرناک از نظر فرانسه همان آغاز غنی‌سازی در سایت فردو و گازدهی به سانتریفیوژهای پیشرفته است. اروپا می‌گوید فعلا ایران وارد روند خروج از برجام نشده اما اگر ادامه دهد از برجام خارج می‌شود.
قهرمانپور افزود: شاید یکی از دلایل این استدلال من فنی باشد چرا که ایران در حال حاضر آبشارهای متصلش سانتریفیوژهای P۱ هستند که همان ۵هزارتایی هستند که در نطنز و در چهارچوب برجام عمل می‌کنند. به این علت که توان غنی‌سازی اینها محدود است بنابراین ایران حجم بالای اورانیوم غنی‌شده در مدت زمان کوتاه را نمی‌تواند داشته باشد که به آن گریز هسته‌ای می‌گویند. از آنطرف هم IR2 , IR6 که ایران دارد و سانتریفیژهای پیشرفته ایران هستند را کشورمان بصورت آبشار استفاده نمی‌کند.
وی تاکید کرد: بنابراین در واقع به این علت که براساس ارزیابی اروپا غنی‌سازی در فردو نمی‌تواند حجم اورانیوم ایران را در زمان کم ناگهان افزایش دهد آن را خطر نمی‌دانند و زمانی این هشدار به صدا در می‌آید که ایران غنی سازی ۲۰ درصدی را آغاز کند. پیام فنی ایران امروز این است که توانایی رسیدن به حجم بالا را هم دارد و اروپا باید پای میز مذاکره بیاید.
قهرمانپور همچنین در پاسخ به این سوال که هدف ایران از کاهش تعهدات، بازگرداندن اروپا به اجرای تعهداتش بود اما تا کنون شاهد هیچ اقدام جدی از سوی آنها نبودیم؛ ایران تا کجا باید کاهش تعهدات را ادامه دهد تا اروپا وادار به واکنش عملی شود، گفت: پاسخ به این سوال بسیار سخت است چرا که جواب این مساله در عمل مشخص می‌شود؛ ما در حال آزمایش خط قرمزهای اروپا هستیم و این یک واقعیت است. ما باید این مساله را هم در نظر بگیریم که توان اروپا محدود است. زمانی می‌گفتیم اروپا اراده دارد و توان ندارد اما امروز مشخص شده گویا اراده اروپا هم تضعیف شده است.
وی ادامه داد: با توجه به این موضوع اینکه بخواهیم مشخص کنیم اروپا چه زمانی مجبور خواهد شد واکنش نشان دهد به لحاظ تئوریک خیلی مشخص نیست که البته از نظر من نقطه غنی‌سازی ۲۰ درصدی است. نکته این است که شرایط اروپا به گونه‌ای است که از برخی خط قرمزهای خود نیز عبور کرده است و روی برخی موارد دیگر حساسیت ندارد؛ قبلا فکر می‌کردیم فردو خط قرمز اروپا است اما گویا این چنین نبود.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در خصوص چشم انداز دو ماه آینده و تغییر در روندی که تاکنون از سوی اروپا دنبال شده است، گفت: اوج فعالیت اروپا مجمع عمومی سازمان ملل بود که اگر قرار بود اتفاقی بیفتد همان‌جا به وقوع می‌پیوست؛ بنابراین در اراده اروپا اتفاق جدیدی نیفتاده است و هرچه تعهدات ایران کاهش پیدا می‌کند نقش اروپا نیز کاهش می‌یابد و آنها تنها باید منتظر واکنش آمریکا باشند و در دوماه آینده در اراده اروپا تغییری ایجاد نمی‌شود و تصمیم اصلی در واشنگتن اتخاذ خواهد شد که آیا حاضر هستند امتیازاتی به تهران بدهند یا خیر چرا که اروپا در حال حاضر نیز آماده هرگونه توافق است.