سردار سلیمانی را قهرمان تلاش برای صلح می‌دانم/ هیچگاه با سردار درباره برجام صحبت نکردم/آمریکایی‌ها از حاج قاسم وحشت داشتند

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: بعضی‌ها به من می‌گویند نظر حاج قاسم راجع به برجام چه بود؟ من می‌گویم نمی‌دانم. چون هیچ وقت با من راجع به برجام صحبت نکرد. ما هر وقت با حاج قاسم می‌نشستیم، راجع به منطقه و حوزه‌هایی که مسؤولیت حاج قاسم بود، صحبت می‌کردیم.

به گزارش اعتماد نو به نقل از ایلنا، محمدجواد ظریف شامگاه یکشنبه در ویژه اعتماد نو به نقل از برنامه سالگرد شهات حاج قاسم سلیمانی با عنوان «مرد میدان» که از شبکه سه سیما پخش شد، به بیان سابقه آشنایی خود با شهید سلیمانی و ویژگی های شخصیتی ایشان پرداخت و گفت: حاج قاسم یک انسان وارسته و فروتن بود و چون حوزه کاری من همیشه حوزه صلح و مذاکره بوده واقعا ایشان را نه تنها قهرمان مبارزه با تروریسم بلکه قهرمان تلاش برای صلح می‌دانم. 

وزیر امور خارجه با بیان اینکه تقریبا از سال ۸۰ که از نزدیک با هم کار کردیم تا شهادت ایشان علاوه بر خصوصیات فردی که واقعا برجسته بود، ایشان را فردی می‌دیدم که برایش خون یک نفر و آبروی مردم و پایان دادن به درگیری برایش مهم بود، اظهار کرد: هر طرح صلحی که پیگیری کردم حتما حاج قاسم مبدع آن بود، هم مشوق بود و هم پیگیری و هم کمک می‌کرد. در مصاحبه با تلویزیون افغانستان گفتم همه خیال می‌کنند من در موفقیت کنفرانس بن نقش مهمی داشتم در حالی که بیش از من حاج قاسم در موفقیت کنفرانس بن برای صلح در افغانستان نقش داشت. 

وی در مورد نحوه اطلاع از خبر شهادت سردار سلیمانی گفت: حدود چهار و نیم صبح جمعه که از خواب بیدار شدم دیدم پیامی روی تلفن من از آقای عراقچی است که احتمالا حاج قاسم شهید شده است. واقعا برای من و همسرم یک فاجعه بود. چون حاج قاسم در مقاطع مختلف، آن زمانی که مریض بودم و بعضی دلخوری‌ها را داشتم خانه من آمده بود و همسرم رفتارشان را با من دیده بود. واقعا ما هر دو به هم ریختیم.

ظریف با بیان اینکه برای هفت و نیم صبح جلسه شورای معاونان گذاشته و خواستم همه آنان در جلسه حضور پیدا کنند، ادامه داد: از صبح به وزارت خارجه رفتیم و هدف من نیز همین بود. می‌دانستم آمریکایی‌ها آنقدر وقاحت دارند که می‌خواهند یک چهره وارونه‌ای از حاج قاسم ترسیم کنند، لذا اولین هدف ما و بسیجی که در وزارت خارجه کردیم این بود که اجازه ندهیم این کار انجام بشود و با توجه به غلبه خبری که آنها و رسانه‌های صهیونیستی دارند، مانع از این شویم که آمریکایی‌ها بتوانند در این حوزه توفیقی به دست بیاورند. 

رییس دستگاه دیپلماسی ترور سردار سلیمانی را یک ترور مذبوحانه خواند و گفت: حاج قاسم همیشه به من می‌گفت من منتظر یک گلوله هستم و فکر می‌کرد این گلوله را در میدان جنگ می‌خورد. هیچ وقت فکر نمی‌کرد آمریکایی‌ها با این وضعیت در نیمه شب یک اتومبیل را بزنند. زدن آن اتومبیل کاری نداشت. یک لندکروز جلو و یک لندکروز عقب است. واقعا نشان دهنده نهایت زبونی و بدبختی ترامپ است که مجبور می‌شود با یک مرد میدان این گونه رفتار کند.

عضو دولت تدبیر و امید با بیان اینکه در وزارت خارجه هدف گذاری کردیم تا در تبلیغات حاج قاسم را به عنوان قهرمان مبارزه با تروریسم و قهرمان صلح طلبی معرفی کنیم، اضافه کرد: هدف اصلی از این کار جلوگیری از طراحی‌های آمریکایی‌ها و پیگیری‌ حقوقی و سایر اهداف نیز همان روز طراحی و پیگیری شد.

ظریف در مورد علت ترور شهید سلیمانی در آن مقطع زمانی از سوی آمریکا گفت: آمریکایی‌ها احساس می‌کردند آنگونه که خودشان هم گفته‌اند بازدارندگی خود را در منطقه ما از دست داده بود‌ند. آمریکا در طول چندین سال گذشته در سوریه شکست خورد. آمریکایی‌ها و اذناب و متحدان آنها فکر می‌کردند نماز عید فطر ۱۱ سال پیش را در دمشق می‌خوانند و الان ۱۱ سال گذشته است. وقتی سعودی‌ها جنگ یمن را شروع کردند با کمک سردار سلیمانی پیشنهادی برای آتش بس دادیم و آقای جان کری (وزیر خارجه پیشین آمریکا) به من زنگ زد و من عازم اندونزی بودم و گفت که ما توانستیم سعودی‌ها را راضی کنیم که این پیشنهاد را بپذیرند. من گفتم من در حال سوار شدن هواپیما هستم، اگر نیاز بود به آقای امیرعبداللهیان معاون من زنگ بزن ایشان به حاج قاسم می‌گوید و کار عملیاتی می‌شود.وقتی به اندونزی رسیدم جان کری زنگ نزده بود به او گفتم چرا زنگ نزدی؟ گفت سعودی‌ها نظرشان عوض شده بود و گفتند ما سه هفته دیگر جنگ را می‌بریم. آن سه هفته الان پنج سال طول کشیده است. آمریکایی‌ها این شکست‌ها را متحمل شدند، مخصوصا در دوره ترامپ که تمام قد پشت سعودی‌ها رفت. البته اوباما نیز دو روز بعد از تماس تلفنی کری با من گفت که ایران مانع صلح در یمن است. خودشان می‌دانستند سعودی‌ها این کار را کردند.

وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها از حاج قاسم وحشت داشتند، افزود: من سردار سلیمانی را یک نابغه در میدان صلح می دانستم اما آنها حاج قاسم را نابغه‌ای می‌دانستند که آنها را در میدان، در سوریه و یمن شکست داده است و حواسشان نبود که آن نابغه توانسته مردم را بسیج کند و این توانایی بسیج کردن بود که آمریکا را شکست داد. 

رییس دستگاه دیپلماسی یکی از ویژگی های برجسته شهید سلیمانی را توانایی اقناع طرف مقابل مطرح کرد و گفت: یک بار برای حاج قاسم در دفتر خودم ملاقاتی با یک مقام عالیرتبه روسیه که به ایران سفر کرده بود قرار دادم و من و حاج قاسم با همدیگر نه در جای رسمی مذاکرات بلکه در اتاق پشت دفترم با آن مقام روس مذاکره کردیم. حاج قاسم واقعا شخصیت برجسته‌ای در اقناع طرف مقابل بود. از سوی دیگر ما با یک کشور دیگر نیز جلسات مشترک داشتیم، من و حاج قاسم یک طرف و از آن کشور نیز وزیر خارجه و رئیس سرویس امنیتی آنها می‌نشست و بارها با همدیگر مذاکره کردیم. این بحث‌ها وقتی عملیاتی می‌شد من و وزیر خارجه طرف مقابل سکوت می‌کردیم و به سردار سلیمانی و همتای آن گوش می‌کردیم که در آن بحث هم بیشتر حاج قاسم صحبت می‌کرد.

ظریف در بخشی از این گفت وگو با تاکید بر اینکه سردار سلیمانی هیچگاه در صحنه دیپلماتیک کم نیاورد، اظهار کرد: در دوره‌ای که من در آمریکا سفیر و نماینده دائم بودم و مذاکراتی که حضرت آقا دستور داده و موافقت کرده بودند که من انجام بدهم می‌آمدم تهران از حاج قاسم مشورت می‌گرفتم و می‌رفتم مذاکره می‌کردم. آنقدر مشورت‌های حاج قاسم برای من مفید بود که واقعا از فرد دیگری مشورت نمی‌گرفتم. 

وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه قبل از وزارت با سردار سلیمانی رفیق بوده و از زمانی که به وزارت رسید تصمیم گرفت در مباحث مرتبط با منطقه با سردار سلیمانی هماهنگی به عمل آورد، گفت: حاج قاسم بر خلاف بعضی حرف‌هایی که دیگران می‌زنند، فرمانده‌ای بود که سرباز رهبر بود، در حوزه‌ای که به آن دستور داده بودند.بعضی‌ها به من می‌گویند نظر حاج قاسم راجع به برجام چه بود؟ من می‌گویم نمی‌دانم. چون هیچ وقت با من راجع به برجام صحبت نکرد. ما هر وقت با حاج قاسم می‌نشستیم، راجع به منطقه و حوزه‌هایی که مسؤولیت حاج قاسم بود، صحبت می‌کردیم. نمی‌خواهم بگویم حاج قاسم طرفدار برجام بود یا مخالف برجام، نمی‌دانم.

ظریف با تاکید بر اینکه ما قصد برجام دو و سه نداشتیم، ادامه داد: اتفاقا برجام دو ما «اعتماد نو به نقل از برنامه جامع اقتصاد مقاومتی» بود. می‌گفتم الان ما باید برویم سراغ برجامی که اعتماد نو به نقل از برنامه جامع اقتصاد مقاومتی است. برای اینکه برای موفقیت برجام نیاز داریم به اینکه طرف مقابل احساس کند ما وابسته به آنها نیستیم. چون هم در این شرایط توان مذاکراتی شما بالا می‌رود و همین طور که مقام معظم رهبری بارها گفتند تحریم را خنثی می‌کنید و اثربخشی تحریم را کم می‌کنید.

وی در مورد موضوعات مطرح شده در دیدارهای هفتگی‌اش با شهید سلیمانی گفت: ما ابتدا که این گفت‌وگوها را شروع کردیم صبح‌های یکشنبه همدیگر را می‌دیدیم و بعد من از ایشان خواهش کردم چون سه‌شنبه جلسه‌ای در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه با اساتید دانشگاه داشتم از ایشان خواهش کردم که جلسه را روزهای سه‌شنبه بیندازم که دو روز دفتر مطالعات نروم. جلسه من با اساتید هفت و نیم شروع می‌شد و صبح سه‌شنبه ساعت شش می‌آمد تا پنج شش دقیقه قبل از جلسه بعدی با هم صحبت می‌کردیم.

رییس دستگاه دیپلماسی افزود: الزاما دیدگاه های من و سردار سلیمانی یکسان نبود. اتفاقا این امکانی که پیش آمد که بتوانیم با همدیگر گفت‌وگو کنیم، بالاخره در نهایت هر جلسه‌ای به یک توافقی می‌رسیدیم که این کار را می‌خواهیم انجام دهیم. مثلا به توافق می‌رسیدیم طرح چهار ماده‌ای صلح سوریه یا طرح چهار ماده‌ای صلح یمن را بدهیم. ممکن بود مثلا در ابتدا ایشان چهار ماده دیگر در ذهنش بود و من چهار ماده دیگر در ذهنم بود اما با هم صحبت می‌کردیم تا به یک موضوع مشترک می‌رسیدیم و با هم توافق می‌کردیم. در اکثر موارد آخرش به توافق می‌رسیدیم.

ظریف با بیان اینکه در مواردی که به توافق نمی‌رسیدیم موضوع از طریق رهبری یا شورای عالی امنیت ملی به نتیجه می رسید، اظهار کرد: در این بحث‌ها که فکر می‌کنم جز یک مورد که یک خرده حاج قاسم از دست من عصبانی شد، بقیه‌‌اش همه دوستانه بود. دو مورد هم در دبیرخانه بودیم که من دیدم حاج قاسم خیلی عصبانی است و پا شدم رفتم بالای سرش و بوسیدمش و گفتم ما با هم رفیق هستیم، حالا یک بحثی داریم و تمام می‌شود.

وی در تشریح جلساتی که سردار سلیمانی عصبانی می شد، گفت: دوره‌ای بود که شرایط در سوریه خیلی بد بود و من و ایشان دو نظر متفاوت داشتیم که چگونه ادامه دهیم. فقط آن قسمت احساسی‌اش یادم است و موضوع آن یادم نیست. همیشه اینگونه بود و هیچ جلسه‌ای را تمام نمی‌کردیم، مگر اینکه واقعا همدیگر را در آغوش می‌کشیدیم و خداحافظی می‌کردیم. عموما من چون برای حاج قاسم نگران بودم مخصوصا وقتی می‌خواست سفر برود. حالا اگر قابل بودم قبل از اینکه برود یک فالله خیرحافظا را در گوشش می‌خواندم.

وی ادامه داد:من هم با همکاران خود بحث و بعضی اوقات داد و بیداد می‌کنیم. چون قاعده ما این است که همه چیز را بعد از همفکری اجرا می‌کنیم. اینگونه نیست که بگویم من وزیر خارجه هستم و باید دستور بدهم. نظر می‌دهم همکاران بعضی اوقات با نظر من موافقت یا مخالفت می‌کنند. ما و حاج قاسم در دو حوزه مختلف کار می‌کردیم.

ظریف اضافه کرد: وظیفه حاج قاسم میدان بود و برای او موفقیت در میدان مهم بود و وظیفه من چیز دیگری بود. اینکه موفقیت در میدان را با موفقیت در صحنه بین‌المللی یک جور همسو کنی بعضی وقت‌ها نمی‌شود و باید ما با هم کلنجار می‌رفتیم و بحث می‌کردیم. فکر نمی‌کنم هیچ وقت این کلنجار رفتن بحث ما در علاقه تاثیری گذاشت.

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: خانواده من می‌دانستند که من چقدر حاج قاسم را دوست دارم و خانواده حاج قاسم هم می‌دانستند که چقدر ایشان به من لطف دارد.