مواضع عربستان در قبال رژیم صهیونیستی که سال‌ها به سمت عادی‌سازی روابط پیش می‌رفت، با طرح اشغال غزه و سیاست‌های تجاوزکارانه تل‌آویو دستخوش تغییر شد و ریاض را به بازنگری در روابط خود واداشت.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اعتماد نو، رسانه انگلیسی «میدل‌ایست‌آی» در گزارشی به بررسی دلایلی پرداخته که موجب شده عربستان سعودی، به‌رغم تلاش‌های چند سال اخیر برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، موضع خود را در برابر سیاست‌های اشغالگرانه تل‌آویو تغییر دهد.
بنا بر این گزارش، ادعای «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، درباره روابط پنهانی با ریاض که به مدت سه سال در حال شکل‌گیری بود، در عرض چند روز فروپاشید. او در سفر اخیرش به واشنگتن به این موضوع اذعان کرد و گفت که فقط تعداد محدودی از افراد در اسرائیل، عربستان و آمریکا از این روابط اطلاع داشتند.
محمد بن سلمان و مسیر قدرت از تل‌آویو و واشنگتن
بر اساس گزارش میدل‌ایست‌آی، «محمد بن سلمان» در ابتدا به‌عنوان شاهزاده‌ای ناشناخته، راه رسیدن به قدرت را در همکاری با تل‌آویو و واشنگتن یافت. او برای جلب نظر اسرائیل، در سال ۲۰۱۷ یک دیدار محرمانه داشت و مواضعش را علیه آرمان فلسطین بیان کرد. با وجود این، جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳، سیاست‌های عربستان را دستخوش تغییر کرد.
در حالی که عربستان به‌تدریج به امضای توافق ابراهیم نزدیک می‌شد، هیچ واکنش رسمی نسبت به کشتار مردم غزه، حملات به لبنان و کرانه باختری نشان نداد. حتی در داخل کشور نیز برگزاری تجمع‌های حمایتی از فلسطین ممنوع بود. اما تحولات اخیر، به‌ویژه طرح اشغال غزه و جابه‌جایی جمعیت فلسطینی، باعث شد که ریاض موضع خود را تغییر دهد.
خشم ریاض از طرح ترامپ برای اشغال غزه
طبق این گزارش، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، پیشنهاد کرده بود که نوار غزه تحت اشغال اسرائیل قرار گیرد و هزینه این عملیات را کشورهای حاشیه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، بپردازند. این پیشنهاد، خشم ریاض را برانگیخت و تنها ۴۵ دقیقه بعد، عربستان با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین، هیچ رابطه‌ای با تل‌آویو نخواهد داشت.
عربستان همچنین سیاست‌های شهرک‌سازی اسرائیل، الحاق اراضی و تلاش برای آواره‌سازی فلسطینیان را محکوم کرد و بر حمایت از حقوق فلسطینیان تأکید نمود. این موضع‌گیری صریح، نشانه‌ای از تغییر سیاست خارجی عربستان در قبال رژیم صهیونیستی بود.
بازگشت به دوران ناسیونالیسم عربی ملک فیصل؟
میدل‌ایست‌آی در تحلیل خود اشاره کرده که عربستان پس از پنج دهه، بار دیگر به سیاست خارجی ناسیونالیستی دوران «ملک فیصل» نزدیک شده است. برای نخستین‌بار در ۱۵ ماه گذشته، نشانه‌هایی از شکل‌گیری جبهه‌ای عربی علیه اسرائیل دیده می‌شود.
به نوشته این رسانه، پذیرش طرح اشغال غزه توسط آمریکا و اسرائیل، به‌عنوان یک سیاست رسمی، عربستان را وادار به بازنگری در روابط خود با تل‌آویو کرده است. این سیاست که در گذشته تنها در محافل افراطی صهیونیسم مطرح بود، اکنون به سیاستی رسمی در واشنگتن و تل‌آویو تبدیل شده است.
روابط عربستان و ایران؛ تغییری استراتژیک
گزارش تأکید دارد که عربستان دیگر نیازی به پیروی از سیاست‌های ضدایرانی ندارد و اکنون روابط خود با تهران را گرم کرده است. ریاض به این نتیجه رسیده که به‌حاشیه‌راندن ایران، برخلاف منافع استراتژیکش است و این تحول، سیاست خارجی عربستان را در قبال رژیم صهیونیستی نیز تغییر داده است.
این رسانه در پایان می‌نویسد که «محمد بن سلمان» امروز درک کرده که آرمان فلسطین در میان مردم عربستان بسیار محبوب است. او به وزیر خارجه آمریکا گفته است که شخصاً به این موضوع اهمیت نمی‌دهد، اما ۷۰ درصد از جمعیت جوان کشورش به فلسطین اهمیت می‌دهند. ازاین‌رو، فشردن دستان «نتانیاهو» برای ولیعهد سعودی دیگر دستاوردی نخواهد داشت و تنها پیامدهای منفی برای او به همراه خواهد داشت.
