سرمایه‌گذاری پول‌ساز دولت با ساخت ۱۰ پالایشگاه و پتروپالایشگاه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، یکی از نشانه‌های تمرکز  دولت سیزدهم به تکمیل زنجیره ارزش، اقدامات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در بررسی و احیای پروژه‌های پالایشی قدیمی و تدوین طرح‌های جدید پتروپالایشی و پیگیری معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت درباره طرح‌های تعریف شده ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی» است.

” پتروپالایشگاه لاوان “

محل احداث این طرح در جزیره لاوان است، ظرفیت آن طبق اسناد معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت ۱۵۰ هزار بشکه در روز، خوراک آن نفت خام و حجم سرمایه‌گذاری‌های طبق آخرین گزاراشات نا‌معلوم است. سرمایه‌گذار این طرح نیز سازمان تامین اجتماعی است. زمان اتمام این پروژه سه ماه آینده تخمین خورده است.شرکت پالایش نفت لاوان جزء ۸ طرح برگزیده برای دریافت تنفس خوراک قرار گرفته است. سرمایه‌گذار این پتروپالایشگاه سازمان تامین اجتماعی است. محل احداث این طرح در جوار پالایشگاه لاوان عنوان شده است.

پتروپالایشگاه لاوان یکی از ۹ پالایشگاه نفت کشور است که البته ظرفیت آن به نسبت سایر پتروپالایشگاه‌های کشور بااختلاف کمتر است

“پتروپالایشگاه غدیر“

محل اجرای این پروژه در منطقه جاسک قرار دارد. ظرفیت این پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت خام و حجم سرمایه‌گذاری آن ۱۰میلیارد دلار برآورده شده است. و طبق آخرین گزارشات از پتروپالایشگاه غدیر آخرین تولیدات ۲۰% شیمیایی و ۸۰% سوخت است و زمان اتمام این پروژه بستگی به تامین مالی دارد و پیشرفت(درصدی) پتروپالایشگاه غدیر بر اساس مطالعات پایه ایی است.

مهم‌ترین نقطه تمایز پتروشیمی غدیر با دیگر مجتمع‌های صنعت پتروشیمی، تولید مرغوب‌ترین (PVC) کشور در آن است بنابراین بهبود عملکرد شرکت از نظر کمّی و کیفی بیش از دیگر مجتمع‌های پتروشیمی مورد توجه قرار می‌گیرد.

 تولید و عرضه پلی‌وینیل کلراید (PVC) با رعایت استانداردهای کیفی و محیط زیستی در بازارهای داخلی و خارجی با هدف ارزش افزایی برای سهامداران مهم‌ترین مأموریت پتروشیمی غدیر به‌شمار می‌آید.

 ظرفیت تولید پی‌وی‌سی در پتروشیمی غدیر حدود ۱۲٠ هزار تن در سال بوده که سعی بر این است به ۳٠٠ هزار تن در سال افزایش یابد

“پتروپالایشگاه نگین مکران“

شرکت پتروپالایش نگین مکران متعلق به شرکت سرمایه گذاری تجاری شستان برای احداث یک پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه ای نفت خام در کناره خلیج فارس برای جلوگیری از خام فروشی و بر اساس قانون ” حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی “می باشد.

پروژه در مرحله طراحی پایه بوده و ۱۲میلیارد برای این پروژه سرمایه گذاری شده است.محصولات پروژه شامل محصولات سوختی و پتروشیمیایی بر اساس اخرین استانداردهای روز دنیا می باشد ۳۵%درصد شیمیایی و ۶۵%درصد سوخت تولید می‌شود.

انتظار می رود پروژه فاز یک “پالایشگاه نگین‌ مکران”در سال ۱۴۰۵ و فاز دو سال ۱۴۰۷ به اتمام برسد.

“پتروپالایشگاه مروارید مکران“

پروژه پتروپالایشگاه مروارید مکران یک ابر پروژه ملی است که در شهرستان جاسک در هرمزگان واقع شده است.

تروپالایشگاه مروارید مکران تاکنون نسبت به سایر طرح‌های پتروپالایشگاهی با خوراک نفت خام دارای بیشترین پیشرفت فیزیکی و مالی است، درحالی که سایر طرح‌ها در مرحله مطالعات بنیادی و طراحی جزئیات هستند.

۳۰ % از تولیدات طرح مروارید مکران، محصولات شیمیایی است و ۷۰% سوختی .سرمایه ۸ میلیارد دلاری برای پتروپالایشگاه مروارید مکران در نظر گرفته شده است و نسبت به سایر پتروپالایشگاها پیشرفت چشم گیر ۳ درصدی داشته است و انتظار می‌رود تا سال ۱۴۰۵ پایان برسد .

از بین ۵ طرح با خوراک نفت که ذیل قانون پتروپالایشگاه‌ها تعریف شده (لاوان، غدیر، نگین مکران، مروارید مکران و انتخاب) و توسط بخش خصوصی پیگیری می‌شود، فقط طرح «مروارید مکران» دارای پیشرفت فیزیکی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صاحبان ۴ طرح دیگر به دلیل عدم اطمینان از تامین کامل منابع مالی هنگفت طرح‌ها، حاضر به ریسک و پیشبرد پروژه نیستند. پیشنهاد آنها تشکیل کارگروه ملی برای کمک به تامین مالی پتروپالایشگاه‌های نفتی از کنسرسیوم بانکی، منابع صندوق توسعه ملی و هلدینگ‌های بزرگ است.

“پتروپالایشگاه انتخاب“

هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی انتخاب در جاسک خوراک نفت خام و روزانه ۲۰۰هزار بشکه ظرفیت تولید دارد. و برای پتروپالایشگاه نفت ۸ میلیارد دلار سرمایه در نظر گرفته شده است.

تولیدات پتروپالایشگاه انتخاب ۳۰% شیمیایی و ۷۰%سوخت است که به پشتوانه سال ها تجربه موفق در عرصه صنعت و با بهره گیری از الگوی شرکت های بزرگ جهانی، با در اختیار داشتن بزرگ ترین زنجیره تولید لوازم خانگی کشور، همگام با رویکرد استراتژیک خود مبنی بر تکمیل چرخه تولید و زنجیره ارزش، برای تامین مواد اولیه کارخانجات لوازم خانگی ایران و سایر صنایع پایین دستی مصرف کننده محصولات پلیمری، وارد عرصه صنایع پتروشیمی و پیرو آن حوزه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی گردید.

پتروپالایشگاه انتخاب از لحاظ پیشرفتی(درصدی) در مرحله طراحی بنیادین است و انتظار می رود تا سال ۱۴۰۷ به پایان برسد.

“پتروپالایشگاه شهید سلیمانی“

طرح پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی از اقدام‌های دولت سیزدهم برای جلوگیری از وقوع بحران کمبود بنزین در آینده‌ نزدیک است، بحرانی که اگر فکری برای آن نشود، تراز تجاری بنزین کشور را از مثبت به منفی ۳ میلیارد دلار در سال می‌رساند.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز به صورت جداگانه طرح احداث یک پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ نفت به نام شهید سلیمانی را تدوین کرده و به مرحله اجرا رسانده است.

به نظر می‌رسد طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی جدی‌ترین طرح با خوراک نفت است که می‌توان به پیشرفت قابل توجه آن تا پایان دولت سیزدهم امید داشت. دلیل این موضوع، تعیین تکلیف منابع مالی این طرح از منابع شرکت ملی پالایش و پخش، صندوق توسعه ملی، تسهیلات کنسرسیوم بانکی و فروش اوراق اسلامی است.

با وجود پیشرفت فیزیکی طرح و حمایت ۱۰۰ درصدی دولت از طرح شهید سلیمانی، بهره‌برداری از پالایشگاه‌ نفتی جدید تا پایان دولت سیزدهم بسیار بعید به نظر می‌رسد.

طرح شهید سلیمانی در قالب یک پتروپالایشگاه تعریف شده است که علاوه بر تولید سوخت، محصولات شرکت پتروشیمیایی را نیز تولید می‎کند. به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ۳۰ تا ۳۵ درصد شیمیایی و ۶۰ تا ۶۵% محصولات تولیدی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، محصولات سوختی است.

برای ساخت و تکمیل پروژه پتروپالایشگاه شهید سلیمانی ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شده است و پتروپالایشگاه در دو فاز پالایشی و پتروشیمی سرمایه گذاری شده است.

طبق پیش بینی ها، مرحله نخست پتروپالایشگاه شهید سلیمانی در نیمه دوم سال ۱۴۰۵ و فاز دوم آن در نیمه دوم سال ۱۴۰۶ به بهره‌برداری خواهد رسید. البته اطلاعات آورده شده درباره این پروژه مربوط به طرح اولیه است و امکان دارد در مسیر اجرا تغییراتی در هر یک از بخش‌ها رخ بدهد.

مجموع خوراک طرح های نفتی به میزان ۱٫۵۵ میلیون بشکه در روز تعریف شده است و به سرمایه‌گذاری ۴۶میلیارد دلاری نیاز دارد. ۶ طرح پتروپلایشگاهی با خوراک نفتی که ذیل قانون پتروپالایشگاهی تعریف شده‌اند با توافق سهامداران به یک پروژه واحد تبدیل شده است و بخش خصوصی این ۵‌پروژه,منابع مالی خود را بر یک پروژه منتخب متمرکز می‌کنند.

“پالایشگاه نفتی انرژی پرتو“

طرح فراگیر پالایشی سیراف با هدف جلوگیری از خام فروشی میعانات گازی، ایجاد ارزش افزوده، اشتغال زایی و تضمین تولید حداکثری از میادین گاز پارس جنوبی، در قالب احداث ۸ پالایشگاه میعانات گازی هر یک به ظرفیت ۶۰ هزار بشکه در روز تعریف وعملیات اجرایی آن در سال ۱۳۹۴ آغاز گردیده است. شرکت جاوید انرژی پرتو نیز صاحب یکی از این ۸ پالایشگاه می باشد. دوره ساخت طرح ۳ سال و دوره بهره برداری ۲۰ سال در نظر گرفته شده است.شرکت زیرساخت فراگیر پالایشی سیراف مسئولیت اجرای فعالیت ها و ایجاد امکانات مشترک میان پالایشگاه های مجتمع پالایشی سیراف را بر عهده دارد.

سرمایه گذاری بر روی پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه ای میعانات گازی پاسارگاد قشم با هدف جلوگیری از خام فروشی میعانات گازی ، ایجاد ارزش افزوده اشتغال زایی و تضمین تولید حداکثری از میادین گاز پارس جنوبی ، با محصولات نفتا سبک و سنگین و گاز مایع توسط شرکت جاوید انرژی پرتو در دست اقدام می‌باشد.

طرح پترو پالایشی «جاوید انرژی پرتو» یکی از سه طرح باقیمانده از طرح فراگیر سیراف بوده که بعد از گذشت فراز و نشیب‎‌هایی از سال ۱۳۹۴ تا کنون، در حال حاضر جزء هشت طرح برگزیده ذیل قانون پتروپالایشگاه، صاحب امتیاز تنفس خوراک شده است.

 در طرح اولیه این پتروپالایشگاه، محل اجرای پروژه در منطقه سیراف (بوشهر) تعریف شده بود اما به دلیل برخی ملاحظات، با تصمیم شرکت سرمایه‌گذار هلدینگ گسترش انرژی پاسارگاد (بانک پاسارگاد)، این پروژه به منطقه قشم تغییر مکان داده است.

 به گفته مسئولان شرکت سرمایه‌گذار گسترش انرژی پاسارگاد، هدف انتقال پروژه از سیراف به قشم این بود که هلدینگ گسترش انرژی پاسارگاد حدود ۴۸۰ میلیون دلار در منطقه قشم سرمایه‌گذاری کرده است که این سرمایه‌گذاری در ایجاد اسکله، نیروگاه ۵۶۰ مگاواتی و یک پالایشگاه ۶۰هزار بشکه‌ای نفت فوق سنگین (پالایشگاه قشم) هزینه شده است.

محصول پالایشگاه نفتی انرژی پرتو سوخت و نفتا است و رشد ۲۶% درصدی حاصل است که انتظار می‌رود تا پایان سال ۱۴۰۴ این پروژه به پایان برسد.

 

“پالایشگاه پیشگامان سیراف”

همزمان با شروع تکمیل فازهای پارس جنوبی در خردادماه سال ١٣٩۴ عملیات اجرایی طرح فراگیر پالایشی سیراف در بوشهر، با هدف پرهیز از خام‌فروشی ماده ارزشمند میعانات گازی، برداشت حداکثری گاز از میدان مشترک پارس جنوبی و البته خنثی کردن تحریم میعانات گازی آغاز شد. 

طراحی این پالایشگاه ابتدا با انتخاب ۸ سرمایه‌گذار به صورت یک مجتمع پالایشی با ٨ واحد به ظرفیت۶٠ هزار بشکه در روز آغاز شد.

از زمان کلنگ‌زنی مجموعه پالایشی سیراف تاکنون اقداماتی برای پیشبرد این پروژه انجام شده ‌است، از جمله تسطیح و آماده‌سازی زمین، تحویل بسته کامل مهندسی طراحی پایه، اخذ مجوزهای قانونی موردنیاز شامل قرارداد تامین خوراک با امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، قرارداد خرید گاز طبیعی با شرکت ملی گاز، مطالعات پدافند غیرعامل، مجوز برداشت آب از دریا، مطالعات زیست محیطی و اخذ مجوز، تامین برق دوران ساخت، تامین برق دوران بهره‌برداری و همچنین قرارداد خرید فناوری واحدهای تحت لیسانس این طرح است.

سوخت‌و‌نفتا تولیدات پالایشگاه پیشگامان سیراف است و از این پالایشگاه ۱۲% درصد پیشرفت چشم‌گیری داشته است . انتظار می‌رود پروژه پالایشگاه سیراف تا پایان سال ۱۴۰۳ به پایان برسد.

بدون شک راهکار اصولی برای رهایی از مسئله انبارش میعانات گازی مازاد و تبدیل تهدید تحریم به فرصت، پالایش میعانات گازی در داخل کشور و تبدیل آن به فراورده‌های با ارزش افزوده است. تجربه‌ای که دقیقاً در پالایشگاه ستاره خلیج فارس رخ داد. علاوه بر این مکان‌یابی مناسب مجتمع پالایشی سیراف به‌منظور کاهش هزینه‌های انتقال میعانات، تأمین برق و گاز، وجود بندر، پست و اسکله در سایت سیراف و دسترسی به بازارهای مصرفی، امتیاز تنفس خوراک، نرخ بازگشت داخلی قابل قبول و در نهایت اشتغال‌زایی و افزایش تولید ناخالص ملی از جمله مواردی است که کارشناسان به عنوان مزایای این طرح از آن یاد می‌کنند.

دو ابهام پیش روی پالایشگاه‌های سیراف مربوط به تامین خوراک میعانات گازی موردنیاز طرح‌ها با توجه به افت فشار در میادین گازی و همچنین رویکرد دولت جدید در قبال آن‌هاست. در این خصوص لازم است با توجه به مزایای راهبردی احداث پالایشگاه‌های میعانات گازی سیراف تیم جدید وزارت نفت مشکلات و ابهامات این طرح را تعیین تکلیف کند.

 

“پالایشگاه ستاره سبز“

طرح ستاره سبز سیراف تا آبان ۱۴۰۰ دارای پیشرفت فیزیکی ۵ درصد بوده که نسبت به سایر طرح‌های پالایشی منطقه سیراف کمترین پیشرفت فیزیکی را داشته ‌است.

طرح پتروپالایشگاه ستاره سبز سیراف قرار است با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه در روز در منطقه ویژه انرژی پارس در زمینی به مساحت ۱۱۷ هکتار (۶۳ هکتار پالایشگاه و ۵۴ هکتار پتروشیمی) احداث شده است. این پروژه در آخرین طراحی‌های فرایندی الگوی پتروپالایشی به خود گرفته ‌است و قرار است محصولاتی از قبیل گازمایع، نفتای سبک، گازوئیل، سوخت جت، بنزن، زایلن و تولوئن را با خوراک میعانات گازی تحویلی از پارس جنوبی تولید کند و سرمایه۳۵۸میلیون دلاری به خود اختصاص داده است و به گفته مسئولین این پروژه پالایشگاه ستاره سبز تا پایان سال ۱۴۰۲ به اتمام برسد.

تا پیش از سال ۱۳۹۹ دو ابهام پیش روی این طرح از نظر تامین خوراک میعانات گازی مورد نیاز با توجه به افت فشار در میادین گازی و همچنین رویکرد دولت جدید در قبال آن‌ها، پیشرفت این پروژه بسیار اندک بوده‌ است.

با روی کار آمدن دولت جدید، وزارت نفت ضمن حمایت از طرح‌های میعانات گازی سیراف، برای آن‌های ضرب الاجل تکمیل و بهره‌برداری نهایتاً ۳۶ ماهه تعیین شده و اختیار تأمین زیرساخت‌های موردنیاز به صورت جمعی یا فردی به خود آن‌ها واگذار شده است.

یکی از اقدامات مثبت وزارت نفت دولت سیزدهم، برگزاری جلسات فصلی با طرح‌های برگزیده تروپالایشگاهی به منظور رصد پیشرفت آن‌هاست. این جلسه تا کنون دو بار اواخر آذر و اسفند سال گذشته برگزار شده ‌است. اما واقعیت این است که با توجه به اهمیت فوق العاده و پیچیدگی فرایند تکمیل طرح‌های پالایشی نفت خام و میعانات گازی ضروری است این جلسات حداقل ماهانه برگزار شود تا طرح‌ها سرعت بیشتری به خود بگیرند.

“پالایشگاه آدیش جنوبی“

پیشرفت فیزیکی طرح پالایشگاه آدیش جنوبی ۶۷ درصد است و با تدوام روند تامین مالی، این طرح تا پایان سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد.یکی از این طرح‌ها، طرح پالایشگاه آدیش جنوبی است. شرکت پالایش میعانات گازی آدیش جنوبی برخلاف سایر طرح‌های مجتمع سیراف، تامین مالی خود را از طریق صندوق توسعه ملی انجام داد.

طبق آخرین اطلاعات، پیشرفت فیزیکی این طرح حدود ۶۷ درصد است و به نظر می‌رسد نخستین طرح پالایشی خواهد بود که در دولت سیزدهم و تا پایان سال جاری افتتاح می‌شود.

سرمایه پیش‌بینی شده برای اجرای پروژه آدیش جنوبی ۵۷۰ میلیون دلار بوده است که پیش‌بینی می‌کنم با مشکلاتی که در روش و نوع تخصیص ارز به دلیل تحریم‌ها با آن  روبه‌رو شدیم، حداقل ۲۰ درصد هزینه اضافی برای تبدیل ارز به پروژه تحمیل شده است و با توجه به میزان تورم بالا در داخل کشور، بخش ریالی پروژه با حداقل ۵۰ درصد اضافه هزینه روبه‌رو می‌شود و از آنجا که پروژه‌های پالایشی دیگر به موازات پروژه پالایشگاه اجرا نشده است و هم‌زمانی در اجرا وجود ندارد، در نتیجه هزینه تأسیسات جانبی حداقل نسبت به شرایط نخست صددرصد اضافه هزینه خواهد داشت و برآورد پروژه رقمی بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار خواهد بود، شرکت آدیش جنوبی یک شرکت صددرصد خصوصی است و سرمایه‌گذارانش نیز به هیچ شرکت دولتی وابسته نیستند و در حقیقت بزرگ‌ترین پالایشگاه بخش خصوصی در حال ساخت کشور است.

خوراک پالایشگاه آدیش جنوبی روزانه ۶۰ هزار بشکه میعانات گازی خواهد بود و عمده فرآورده‌های تولیدی آن در فاز نخست ۳۹ هزار بشکه نفتا، ۳۰۰۰ بشکه ال‌پی‌جی، ۳۰۰۰ بشکه نفت سفید و ۱۴۸۰۰ بشکه گازوئیل خواهد بود و انتظار می‌رود پروژه پالایشگاه آدیش جنوبی تا پایان سا‌ل۱۴۰۱به اتمام برسد.

در دولت سیزدهم, وزارت نفت در یک اقدام مؤثر و رو‌به جلو با بزرگزاری جلسات فصلی در مورد پیگیری طرح های قانونی پتروپالایشگاه‌ها و حل مشکلات آنها اقدام کرده است، به نظر می‌رسد این جلسات توان باز کردن گره‌های بزرگی از طرح‌های بخش خصوصی داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برگزاری این جلسات نقش بسزایی در تسریع امور اداری در ارگان های مختلف را داشته باشد, زیرا اساسا پیشبرد این پروژهای بزرگ توسط یکی از معاونت‌های وزارت نفت جلو می‌رود و این پیشرفت تأثیر یک عزم ملی و تشکیل کارگروه ویژه با حضور مدیران ارشد سایر وزارتخانه‌ها نیز است.

کارآمدی برخی شرکت‌ها نیز در پیشرفت طرح‌ها موثر بوده است. به طور مثال طرح پتروپالایشگاه لاوان بعد از دو سال مطالعات اولیه آن روبه پایان است.

این انتظار از وزارت نفت دولت آیت الله رییسی وجود دارد که با استفاده از تجربه‌ها و عبرت‌های گذشته و اتخاذ استراتژی تمرکز بتواند گام مهمی در حوزه احداث پتروپالایشگاه‌ها بردارد.

انتهای پیام/