رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، مدیریت و کنترل کانون‌های گردوغبار را در گرو مشارکت مردم دانست و گفت: اگر پروژه‌های کنترل گردوغبار ضمن مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار، اقتصادی هم باشند، می‌تواند استقبال و مشارکت بهره‌برداران از جمله کشاورزان، دامداران و مرتع‌داران را در پی داشته باشد.
به گزارش ایلنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، علی سلاجقه در سخنرانی ویدیویی خود در نشست افتتاحیه پنجمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان‌های گردوغبار که صبح امروز (۲۰ بهمن) در دانشگاه یزد انجام شد، اظهار کرد: بررسی‌های انجام‌شده توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست نشان می‌دهد که در حال حاضر وسعت کانون‌های گردوغبار داخلی کشور بالغ بر ۳۵ میلیون هکتار و میزان غبار ناشی از آن‌ها بالغ‌بر ۲/۴ میلیون تن ذرات زیر ۱ صد میکرون است.
وی، مدیریت و کنترل کانون‌های گردوغبار صرفاً از سوی سازمان‌های دولتی غیر ممکن دانست و افزود: به این منظور باید سیاست‌هایی را مدنظر قرارداد که به دنبال آن پروژه‌هایی با هزینه کم و اثربخشی بالا با مشارکت مردم انجام شود.
معاون رئیس‌جمهور درباره جلب مشارکت مردم، اقتصادمحور بودن پروژه‌های کنترل گردوغبار را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اگر این پروژه‌ها ضمن مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار، اقتصادی هم باشند، می‌توانند استقبال و مشارکت بهره‌برداران ازجمله کشاورزان، دامداران و مرتع‌داران را در پی داشته باشند.
سلاجقه، تصریح کرد: در این راستا تمامی دستگاه‌های عضو ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار باید با توجه به وظایفی که در آیین‌نامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گردوغبار برای آن‌ها تعیین‌شده است، اقدام لازم را با دقت و حساسیت اجرا کنند. در این میان نقش کلیدی برای افزایش اثربخشی و هم‌افزایی اقدام ها، انسجام و همکاری بین بخشی نیاز است که نقش محوری آن با سازمان حفاظت محیط‌زیست در قالب آیین‌نامه مزبور است. درواقع انسجام سازمانی نکته کلیدی است که در همه زمینه‌ها ازجمله مدیریت، سازگاری و مقابله با گردوغبار و فرسایش بادی مغفول مانده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، خاطرنشان کرد: در آیین نامه یاد شده برای هر یک از دستگاه‌ها وظایفی در نظر گرفته‌شده است که اگر به نحو شایسته و فارغ از تقابل با وظایف دستگاه‌های همکار به انجام رسد، موجب هم‌افزایی بیشتر و مدیریت سرزمین در سازگاری و مقابله با گردوغبار به‌طور اخص با نتایج بسیار مناسبی همراه خواهد بود.
وی با ذکر یک مثال، توضیح داد: از کل مناطق غبارخیز کشور، ۱۵ میلیون هکتار شامل مراتع فقیر است که به‌منظور مدیریت این کاربری از اراضی نیاز است تا به‌صورت علمی در قالب اقدام‌های مدیریتی همچون قرق و مدیریت چرایی و تعداد دام با ظرفیت مراتع متناسب گردد. این دو اقدام از مجموعه اقدام‌های اثربخش و کم‌هزینه‌ای است که باید جز راهبردهای طولانی‌مدت دستگاه‌های متولی باشد، که می‌تواند با مشارکت مردم به طور گسترده انجام شود.
سلاجقه با بیان این که اراضی زراعی آبی و دیمزار، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی غبارخیز کشور را شامل می‌شود، تصریح کرد: برای مدیریت و کنترل غبارخیزی در این کاربری اراضی باید آموزش کشاورزی حفاظتی به کشاورزان، مدنظر قرار گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این مهم در وزارت جهاد کشاورزی مغفول مانده است.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از دشت‌ها و تالاب‌های کشور در اثر کمبود رطوبت، خشک و منشأ تولید گردوغبار شده‌اند که وزارت نیرو باید طبق قانون حفاظت و احیا تالاب‌ها، نسبت به تأمین حق آبه زیست‌محیطی و سایر اراضی مستعد غبارخیزی مانند دشت‌های سیلابی اقدام کند. این اقدام‌ها الزاماً به اعتبار زیادی نیاز نداشته و بیشتر عملیات مدیریتی است که می‌توان در راستای اقتصاد مقاومتی مدنظر دستگاه‌های متولی قرارگرفته و یقیناً اثربخشی و نعمات زیادی را برای کشور در پی خواهد داشت.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به زیان اقتصادی پدیده گردوغبار، گفت: مطالعاتی که توسط ستاد ملی در ۶ استان غبارخیز کشور به‌منظور تعیین خسارت‌های گردوغبار انجام‌شده است، نشان می‌دهد که کل خسارت‌های سالانه ناشی از این پدیده به منابع زیستی و اقتصادی معادل ۱/۲۰ درصد از کل GDP (تولید ناخالص داخلی) این استان‌ها بوده و میزان خسارت ناشی از پدیده گردوغبار در یک دوره ۱۰ساله (۱۴۰۶-۱۳۹۷) معادل ۵۹۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است که می‌توان گفت، چنانچه با انجام اقدام‌های مؤثر بتوان گردوغبار را مدیریت و مهار کرد، رفاه اقتصادی جامعه به همین میزان در یک دوره ۱۰ساله در این ۶ استان بهبود خواهد یافت.
وی در ادامه تأکید کرد: باوجود تمامی پیچیدگی‌ها و دشواری‌های پیش روی اقدام‌های مدیریتی و کنترلی گردوغبار، در برنامه ششم توسعه و با جدی‌تر شدن ضرورت برنامه‌ریزی و انجام عملیات مقابله با پدیده گردوغبار و همچنین با تخصیص منابع مالی از صندوق توسعه ملی با اذن مقام معظم رهبری، انجام اقدام‌های مقابله با این پدیده از جهش قابل‌توجهی برخوردار بوده است. به‌نحوی‌که علیرغم تمامی محدودیت‌های اعتباری موجود در کشور مجموعاً بیش از ۲۸ هزار میلیارد ریال برای مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار و اصلاح شبکه برق هزینه و تخصیص داده‌شده است که منجر به انجام ۲/۵ میلیون هکتار اقدامات اجرایی توسط دستگاه‌های متولی و تحت نظر ستاد ملی شده است.
به گفته سلاجقه، مدیریت، سازگاری و کنترل پدیده گردوغبار نیازمند هماهنگی، همکاری و مشارکت بخش-های دولتی، خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد و مردم محلی در قالب عملیات اجرایی اثربخش با رویکرد اقتصادمحور و در قالب اقتصاد مقاومتی است.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست یادآور شد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که وسعت کانون‌های گردوغبار خارجی تأثیرگذار بر کشور بیش از ۲۷۰ میلیون هکتار است که میزان غبارخیزی آن‌ها معادل ۱۸۰ میلیون تن در سال ذرات زیر یک‌صد میکرون است. بنابراین لازم است با انجام همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای با هماهنگی وزارت امور خارجه و استفاده از ظرفیت کنوانسیون‌ها و نهادهای بین‌المللی، اقدام‌هایی را در خصوص کنترل و مدیریت منشأهای فرامرزی گردوغبار به انجام رساند.
وی افزود: بر این اساس سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به تهیه ۲ برنامه عمل زیر منطقه‌ای شامل برنامه عمل زیر منطقه‌ای منطقه غرب آسیا و برنامه عمل زیر منطقه بخشی از آسیای میانه و غرب آسیا اقدام کرده که امید است بتوان با استفاده از این برنامه‌های عمل، اقدام‌های پیش‌بینی‌شده را با همکاری کشورهای منطقه اجرایی کرد.
وی در پایان با آرزوی موفقیت برای پنجمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان‌های گردوغبار، پیشنهاد کرد که جهت‌گیری و اهداف مقالات و مطالعات آتی در زمینه مدیریت پدیده گردوغبار به سمت برآورده کردن خواسته‌های مطرح‌شده با رویکرد ارزیابی اقتصادی پروژه‌های اجرایی، در نظر گرفتن پروژه‌های کم‌هزینه و اثربخش، استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های کم آب بر مانند استفاده از گونه‌های بومی اقتصادی و سازگار باکم آبی با مشارکت جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد باشد.
سلاجقه نیز از شرکت کنندگان دراین همایش خواست تا با ارزیابی اثربخشی پروژه‌های اجرایی گذشته با رویکرد اقتصاد مقاومتی و لحاظ نمودن شرایط اقلیمی و ادافیکی کشور به‌ویژه کمبود رطوبت و منابع آب قابل‌دسترس برای اقدام‌های اجرایی با انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری که منجر به استفاده از سیلاب‌ها از یک‌سو و افزایش پوشش گیاهی و کاهش غبارخیزی گام‌های مفیدتری برداشته شود.
انتهای پیام/