مهدی محسنیان راد ـ استاد ارتباطات ـ در گفت و گویی با ایسنا درباره ی سالی که گذشت از منظر علوم ارتباطات، اظهار کرد: به نظرم در این سال(۹۹)، جدای از ویژگی هایی که همه درباره ی آن صحبت می کنند، یک اتفاق مهم در حوزه ی ارتباطات افتاد و آن اینکه در طول تاریخ در جهان هرگز هیچ واژه ای به اندازه ی کرونا از سوی کل جهانیان شنیده و تکرار نشد.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به تاثیر واژه های مهم و پراستعمال همچون «جنگ» در سالیان و قرون گذشته که باز هم به اندازه ی «کرونا» از سوی کل جهانیان شنیده و تکرار نشد، مطرح کرد: در زمان جنگ جهانی دوم، واژه ی «جنگ» پراستعمال ترین واژه بود، اما در کجا، در سطح اروپا و در بخشی از جهان؛ آنچه که اتفاق افتاد، در بیرون از سرزمین آمریکا بود. حتی در آن زمان که آنفلانزای اسپانیایی همه گیر شد، درست است که همه گیری آن بخشی از جهان را گرفت، اما باز هم به اندازه ی کرونا تکرار نشد. همه ی اینها ناشی از تحول و انقلابی است که در ارتباطات از نظر فناوری ها رخ داده است. همان دهکده جهانی مک لوهان که در انتها، همه اهالی دهکده هستند. مک لوهان زمانی که این نظریه را مطرح کرد، تحت تاثیر آنچه که دید قرار گرفت. او دید که آمریکا با ویتنام می جنگد ولی رسانه های کشوری مانند کانادا هر روز در حال تکرار لحظه به لحظه اخبار جنگ هستند. یادم می آید، در اعتماد نو به نقل از برنامه خبر ساعت دو، رادیو ایران هر روز خیلی با هیجان گزارش های جنگ ویتنام را ارائه می داد. مک لوهان در آن زمان حس کرده بود با توسعه فناوری های ارتباطاتی، تلویزیون به زودی از روی میز خانه ها بلند می شود و به تلفن همراه ما می آید؛ حتی روی جلد یکی از کتاب هایش یک تلویزیون کوچک به دست گرفته بود. اما هرگز این واژه چه در ارتباطات میان فردی و چه در ارتباطات رسانه ای به اندازه ی کرونا به این میزان تکرار نشد. به این میزان هر روز مصرف نشد.
محسنیان راد ادامه داد: در طول این اتفاق بی نظیر(کرونا)، یک المپیک شروع شد که آن هم در جهان سابقه نداشت. اینکه ملت ها بنشینند و بدون اینکه قربانی حکومت های پروپاگاندا بشوند، ببینند که در این مسابقه حکومت ها چه کار می کنند. هر کشوری پروپاگاندای معمولش را به هر شیوه ای که می دانست انجام داد. حتی ما دیدیم در مهد تکنولوژی و فناوری و دانش ـ که چه بخواهیم و چه نخواهیم وجود دارد ـ رئیس جمهور آن اعلام می کند از مواد شوینده (سفیدکننده) برای مقابله با کرونا استفاده شود که مطلب طنزآمیزی می شود. مسابقه ای بود که فرد آمریکایی گوش می کرد، من ِساکن کشور در حال توسعه هم گوش می کردم که رئیس جمهورم می گوید از شنبه همه چیز تمام می شود و این یک مسابقه بود که ملت ها رفتار حکومت هایشان را در دوره ی کرونا ارزیابی کنند و دقیقا همه، هیات داوران این مسابقه جهانی شدند که بازیگران آن فقط فرقشان با المپیک این بود که شلوار کوتاه به تن نداشتند و روسای جمهور و مقامات ارشد کشورها بودند؛ این اتفاق بی نظیری بود که اتفاق افتاد.
این استاد ارتباطات از منظر ریشه های فرهنگ ارتباط در ایران به اثرات کرونا پرداخت و در این زمینه توضیح داد: من کتابی به نام «ریشه های فرهنگ ارتباط در ایران» دارم که بر اساس یک پروژه تحقیقاتی بسیار جدی انجام شده است. ما حدود ۱۴ قرن ضرب المثل ها و اشعاری که در آن توصیه ارتباطی شده بود، تحلیل محتوا کردیم. با جمع بندی آنها به این نتیجه رسیدیم که در تمام طول این ۱۲۰۰ سال، شعرای ایرانی توصیه هایی به ما کردند و از هر چهار توصیه ارتباطی که مطرح شد، یکی از آنها توصیه به سکوت است. در دسته بندی آن سکوت ها، ۱۴ نوع سکوت دیدیم که یکی از آنها «زبان سرخ سرِ سبز می دهد بر باد» است. دو اتفاق در یک سال گذشته در ایران رخ داده است. یکی این که توصیه سکوت شکسته شده است. من تصور می کنم هیچگاه در ایران به این میزان سکوت کنار گذاشته نشده است. اگر که فلان سال پیش ممکن بود در تاکسی این سکوت شکسته شود، حالا در فضای مجازی این سکوت شکسته شده است. و اما اتفاق بدِ دوم (من در کتابم هم مدلِ آن را نمایش دادم) این است، حالا که تورم افزایش یافته، شرایط بیشتر منتهی به شیب فرهنگ توصیه شده و تقریبا هر ایرانی یاد گرفته است گلیم خود را از آب بیرون بکشد. چیزی که متعلق به فرهنگ ماست. این به ظاهر هیچ ربطی به کرونا ندارد، اما کرونا سبب رکود اقتصادی در ایران و همه جای دنیا شد. تحریم هم اضافه شد و در مجموع این شرایطی خاص را ایجاد کرد.
مهدی محسنیان راد در پایان درباره آینده ایران و سال پیش رو (۱۴۰۰) اظهار کرد: قادر نیستم بگویم آینده کشورمان به کجا می رود، چون سواد سیاسی ندارم. اما این کجا می رویم، یک عده بازیگر دارد که آنها هستند که کجا می رویمِ ما را تعیین می کنند. الان فکر می کنم در سال ۱۴۰۰ آن مسابقه المپیک ادامه خواهد یافت، اما این دفعه اینگونه است که کدام کشورها ماسک ها را برداشتند و این یک مسابقه بی نظیر خواهد بود که دیگر هیچ پروپاگاندایی در آن معنی و جواب نمی دهد.
انتهای پیام