مهدی ذاکریان در گفت‌وگو با ایسنا درباره خروج احتمالی ایران ازNPT در صورت بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران گفت: به عنوان یک استاد حقوق بین‌الملل و روابط بین‌الملل طرفدار کنوانسیون‌های بین‌المللی هستم چرا که اگر جامعه بین‌الملل دارای نظم باشد از کنوانسیون‌های بین‌المللی حمایت می‌کند به علاوه ما کشورها را به پیوستن به معاهدات تشویق می‌کنیم چون از این طریق کشورها پاسخگوی رفتارهای خود می‌شوند. اما در بحث ایران و آنچه مقامات کشورمان در واکنش به بازگشت مجدد قطعنامه‌های شورای امنیت مطرح کردند از جمله خروج ازNPT، باید بگویم که با این دیدگاه موافقم.
وی ادامه داد: اگر اروپایی‌ها مکانیسم ماشه را فعال کنند دلیلی بر ماندن ایران در برجام وNPT نیست. اساسا این معاهده با هدف “اتم برای صلح” به وجود آمد که شعار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، معاهدهNPT و پروتکل الحاقی بوده است اما می‌بینیم کشوری که به تمامی مقررات و تعهدات خود ذیلNPT و برجام پایبند است و آژانس این پایبندی را به دفعات تایید می‌کند مجازات می‌شود. در حالی که در نظام بین‌الملل شاهد نقضNPT از سوی برخی کشورها هستیم.NPT با این هدف به وجود آمد که کشورهای دارای سلاح هسته‌ای به انهدام و از بین بردن این سلاح‌ها اقدام کنند و از طرفی کشورهای دیگر به سمت تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای نروند اما می‌بینیم اسراییل از نیروگاه‌های هسته‌ای، بمب و کلاهک هسته‌ای بهره‌مند است. شیمون پرز رییس‌جمهور وقت اسراییل در سخنانی درباره وجود سلاح هسته‌ای در اسراییل پاسخ دقیق نمی‌دهد و به عبارتی داشتن سلاح هسته‌ای را نه تایید و نه تکذیب می‌کند. اما اسراییل نه تنها مورد سوال قرار نمی‌گیرد و تنبیه نمی‌شود بالعکس این ایران است که با وجود اجرای تعهداتش تنبیه می‌شود. این رفتار حاکی از ناکارآمدیNPT است و این‌که توافق‌هایی مثل برجام موثر نیستند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر واقعاNPT برای نظام بین‌الملل اهمیت دارد آمریکا و دیگر کشورها که از تعهداتشان ذیل این توافق سر باز زدند باید مورد تنبیه قرار گیرند و در اقدامی جبرانی به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بازگردند.
ذاکریان در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند با توجه به تغییرات انجام شده در روند کنفرانس‌های بازنگری در NPT به لحاظ حقوقی خروج ازNPT برای کشور خارج شونده ایجاد مشکل خواهد کرد؟ گفت:NPT در ماده ۱۰ صراحت دارد که اگر منافع عالیه یک کشور عضو تامین نشود این کشور می‌تواند از معاهده خارج شود. منافع ایران از عضویت درNPT، اجرای پروتکل الحاقی و اجرای توافق برجام تامین نشده است و حاکمیت ایران زیر سوال رفته و از طرفی اقتصاد ایران مورد ترور واقع شده و کار به جایی رسید که یک فرمانده ارشد نظامی ایران توسط آمریکا به طور علنی ترور می‌شود و جامعه بین‌المللی در برابر این رفتار سکوت می‌کند، از این رو خروج از NPT امروز برای ایران به لحاظ حقوقی امری قابل پذیرش است.
این استاد دانشگاه با اشاره به واکنش شورای امنیت به اقدام احتمالی ایران برای خروج ازNPT گفت: شورای امنیت سازمان ملل حتما این اقدام ایران را محکوم می‌کند اما مگر شرایط ایران با طرح در شورای امنیت با شرایط فعلی خیلی متفاوت خواهد شد؟ در شرایطی که منافع و حاکمیت ملی ایران زیر سوال رفته و مورد خدشه واقع شده طبیعی است که ایران درباره عضویتش درNPT تجدیدنظر کند.
وی با اشاره به تمایل آمریکا و برخی کشورهای اروپایی برای مذاکره مجدد و توافقی جدید با بیان این‌که “در این شرایط چه ضمانتی وجود دارد که وارد مذاکرات مجدد با آمریکا و دیگر کشورها شویم و باز هم آنها دست به اقدامات یک‌جانبه علیه ایران نزنند؟” خاطرنشان کرد: منطق روابط بین‌الملل زور است و به نظر نمی‌آید ترامپ مفهوم توافق برد ـ برد را بفهمد یا به آن راضی باشد. شاخص‌هایی که دولت آمریکا برای یک توافق و مذاکره برد ـ برد تعریف کرده است با شاخص‌های بین‌المللی و دیپلماتیک مورد توافق ایران همخوانی ندارد و کاملا یک طرفه است. این در حالی است که ایران دست برتر را در منطقه و نیروهای نظامی‌اش دارد و از یک سیاست خارجی مستقل بهره‌مند است، از این رو برای جلوگیری از تنش بیشتر به نفع آمریکا و اروپاست که به برجام باز گردند.
ذاکریان اظهار کرد: معتقدم باید پایبندی به تعهدات ذیلNPT و برجام متناسب با مسئولیت‌ها و تکالیف طرف تعامل ایران باشد. همان اندازه که آنها از تکالیف و تعهداتشان شانه خالی می کنند ما هم خروج کنیم و همان اندازه که به آنها عمل می‌کنند ما هم متعهد باشیم. اگر آنها به طور کامل به برجام بازگشتند ما هم به تعهدات‌مان زیر نظر آژانس کامل عمل می‌کنیم.
این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره تبعات سیاسی و بین‌المللی اقدام به خروج ازNPT گفت: تبعات سیاسی که تاکنون ایران متحمل شده است به خاطر خروج آمریکا از برجام و اقدامات متقابل ایران کمتر از آنچه انتظار داریم با خروج ایران از NPT اتفاق افتد، نیست و بعید می‌دانم با وضعیت خیلی بدتری نسبت به آنچه اکنون شاهد آن هستیم رو به رو شویم؛ انزوای سیاسی، تحریم‌های بی‌سابقه اقتصادی و فشار منطقه‌ای شرایطی است که از زمان حضور ترامپ در کاخ سفید و خروجش از برجام با آن مواجه هستیم و هر روز ابعاد آنها بیشتر گسترده می‌شود. آنچه مسلم است و تجربه ثابت کرده است این‌که دولت ترامپ به منطق حقوق بین‌الملل پایبند نیست و بالعکس به زور و نظامی گری معتقد است از این رو تعامل و مدارا با این دولت فایده‌ای ندارد.
انتهای پیام