زنانگی و زندگی در شعرهای مهین مجتهدزاده موج می‌زند

به گزارش  ایسنا به نقل از روابط عمومی انتشارات سیب سرخ، علیرضا بهنام- فرزند مهین مجتهدزاده- درابتدای این نشست گفت: مادرم از جمله شاعرانی بود که شعرخیلی دیر به سراغش آمد. او درششمین دهه زندگی‌اش پس ازبازنشستگی ازآموزش و پرورش به سرودن شعر روی آورد و شعر برایش وسیله‌ای برای ابراز احساسات و افکارش بود.

او افزود: مادرم ریشه در جنگل‌های سرسبز شمال داشت. نگاه پاستورال او به زندگی را در خلال تصویرهایش از طبیعت آن دیار می‌توان دید. خوش بینی ذاتی‌اش، اغلب فلسفه دیونیزوسی به شعرهایش داده است. فلسفه‌ای که از قضا نقطه محوری این اشعار موجز و کوتاه است. با این همه مرگ آگاهی و تلخی ناشی از نگاه واقع‌گرایانه به زندگی نیز در برخی از شعرهای این مجموعه خود را نشان می‌دهند. در این کتاب گزیده‌ای از شعرهای مادرم گرد هم آمده که قدیمی‌ترین آن‌ها به سال ۷۵ بازمی‌گردد و شعرها را به ترتیب زمانی از آخرین شعر به قبل تنظیم کرده‌ام.

بهنام سپس بیان کرد: شعرهای این کتاب کوتاه و رئالیستی هستند و اغلب فضای تصویری دارند و از این نظر می‌توان آن‌ها را شبیه به شعرهای موج ناب دانست. شعرهای مادرم بخش جدایی‌ناپذیر زندگی او بود و شاید به همین دلیل بود که تلاشی برای عرضه آن به جامعه ادبی نمی کرد. شعرهای او با جریان شعری این روزها فاصله دارد. اما در عین حال شعرهای او سبک خاصی را نمایندگی می کند. در زمان حیاتش به دلیل بیماریش هرگز فرصتی فراهم نشد که کتاب او را برای انتشار آماده کنم. امیدوارم شعرهای او نظر مخاطبان شعر را جلب کند و برای انتشار این مجموعه از تلاش مژگان اکبری مدیر انتشارات سیب سرخ تشکر می‌کنم.

درادامه محمود معتقدی اظهار کرد: در شعرهای مهین مجتهدزاده، حس طبیعت‌گرایی به ویژه طبیعت شمال و بازتاب برخی از وقایع تاریخی که او در زندگی اش شاهد آن بوده همچون نهضت ملی شدن صنعت نفت مشهود است.

او افزود: بی‌گمان جریان‌های جاری تاملات شاعرانه، دور از روزهای جوانی و کهنسالی، خود جایگاه ذهن و زبان حسی و عاطفی فراوانی دارد، چرا که سرچشمه شعرها با همه افت و خیزهایش، یک اتفاق سیال و لغزنده است که با نوعی دانستگی و شهود شاعرانه همراه است.

معتقدی ادامه داد: حرکت در شعرهای مهین مجتهدزاده، آهسته و عمیق است. او شاعری گزیده‌گو و کوتاه‌نویس است و زبان شعر او گاه به زبان گفتار نزدیک می‌شود. او در شعرهایش از طبیعت و عناصرآن باران، جنگل و درخت به ویژه طبیعت شمال بهره گرفته است و حس موسیقایی نیمایی در شعرهایش مشهود است.

به گفته معتقدی، مجتهدزاده در مقطعی از تاریخ ایران زندگی می‌کند که به نوعی شاهد بسیاری از وقایع تاریخ معاصر ایران بوده است و از برخی از این وقایع نیز متاثر بوده است و این نشان می‌دهد که او از نگرش اجتماعی و فرهنگی خاصی برخوردار بوده است.

در ادامه مهرنوش قربانعلی، گفت: شیوه و زمان انتشار کتاب مهین مجتهدزاده نشان می‌دهد که شاعر این مجموعه خودش را موظف نکرده، هر چه می‌نویسد منتشر شود وهمین موضوع از نگاه او به هستی است.

او افزود: برای نگاهی اجمالی به کتاب «دوباره با پای پیاده» رجوع به نشانگرها وعناصری که در آستانه متن قرار گرفته‌اند و پیرامتن اثر را شکل می‌دهند ضروری به نظر می‌رسد. بررسی این آستانه یا پیراستن متن می‌تواند، همزمان بررسی درون و همچنین بیرون مرزهای مادی متن را امکان پذیر کند.

این شاعر اظهار کرد: مقدمه‌ای که علیرضا بهنام بر کتاب مادرش نوشته است، در میان عناصر پیرامتنی حائز اهمیت است. نه به این دلیل که به ادراک متن کمک می‌کند، بلکه از این جهت که کمک می‌کند تا از این کتاب به عنوان متنی چندوجهی یاد کنیم. در کتاب مهین مجتهدزاده به نوعی شاهد زندگی‌نگاری و رویکردی تاریخی هستیم. دانستن این موارد در تاویل و شناخت متن اهمیتی اساسی دارد.

او گفت: شعرهای مجموعه با پای پیاده را از جهت محتوایی می‌توان در سه گانه روایت‌های از زیست آدمی؛ زندگی، عشق، ومرگ مورد بررسی قرار داد که اگر آن‌ها را به شکل کلاژی مضمونی لحاظ کنیم به نظر می‌رسد پاره‌ای از این پیکره در شعر نیست. شاید کلان روایت عشق آن قدر خود را پررنگ نشان می‌دهد که هر آن چه در روی دیگر روایت انسانی عشق و روایت عاشقانه زندگی است را در شعرها نمی‌بینیم. گویا یا شعرها ناتمام رها شده‌اند یا به تعبیری دارای پایان باز هستند یا قرار بوده نیمه دیگری داشته باشند.

قربانعلی در پایان سخنانش گفت: جانی که تغییر و تجربه را پذیرا می‌شود به دشواری وظیفه آدمی باور دارد و هم از این روست که نوشتن را آغاز می‌کند و تا انجام حیات خود امتداد می‌دهد.

سعید پویش  هم در این نشست گفت: من مهین مجتهدزاده را از نزدیک می‌شناختم، او عاشق طبیعت و زندگی بود و با عشقی وصف ناشدنی درباره طبیعت حرف می‌زد. اگر شعرهای او را مطالعه کنید، علاقه او به طبیعت را می‌توانید حس کنید. اگر به شناسنامه کتاب نگاه نکنیم، پس مطالعه شعرها تصور خواهید که با شاعری چهل و چند ساله.ای روبرو هستید.

او افزود: هر چه شاعران سن شان بالاتر می‌رود، به طویل‌نویسی روی می‌آورند اما شعرهای مجتهدزاده بسیار کوتاه است و گاه شعرهایش به هایکو نزدیک می‌شود. من از مطالعه شعرهای او بسیار لذت بردم. او عاشق سفر بود و گاه به دلیل بیماری سفر کردن برایش میسر نمی‌شد. من با خواندن شعرهایش به دنیاهای نامکشوف که توسط شاعر کشف می‌شوند، سفر کردم.

به گفته پویش «دوباره با پای پیاده» مجموعه شعر موفقی است و چه خوب که این مجموعه توسط فرزندش گردآوری و منتشر شد و به فراموشی سپرده نشد.

علیرضا راهب نیز گفـت: با مطالعه شعرهای این مجموعه دریافتم که با شاعری روبه‌رو هستیم که زندگی فرهنگی داشته و بسیار اهل مطالعه بوده است. او درشعرش خودش را ملزم نکرده تا درباره هر اتفاق سیاسی و اجتماعی که در جهان رخ می‌دهد، بیانیه بدهد.

او سپس خاطرنشان کرد: زنانگی و زندگی در شعرهای این مجموعه موج می‌زند. با این‌که تاریخ شعرها نشان می‌دهد که مجتهدزاده این شعرها را در دهه ششم زندگی‌اش به این سو نوشته، اما در این شعرها من آدم بیمار و فرتوتی را نمی‌بینم. او شاعری است که در شعرهایش در حال سفراست. او هرگز خودش را مقید نکرده تا درگذشته بماند.

به گفته راهب، زندگی و شعر مجتهدزاده ازهم جدا نیستند و نوعی آمیختگی اسلیمی شاعر با سوژه اش در شعر شاهد هستیم. با مطالعه شعرهای مجتهدزاده در می‌یابیم که او به صناعات ادبی و تاریخ ادبیات ایران و جهان تسلط دارد.

او افزود: البته به این نکته باید اشاره کنم که برخی از شعرهای این مجموعه نیاز داشته‌اند تا شاعر دوباره به آن‌ها رجوع کند و آن‌ها را بازنویسی کند، اما گویی هرگز فرصتی برای چنین کار نیافته است. شعرهای این مجموعه بسیار عمیق و پخته و برآمده از زندگی زیسته شاعر هستند و من واقعا از مطالعه آن‌ها لذت بردم.

مهین مجتهدزاده متولد سال ۱۳۱۲ و فارغ‌التحصیل ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران بود. او به عنوان دبیر زبان در آموزش و پرورش به کار پرداخت و پس از بازنشستگی به سرودن شعر روی آورد. مجتهدزاده هشتم شهریور ماه امسال پس از یک دوره مبارزه با بیماری سرطان درگذشت. گزیده‌ای مشتمل بر ۴۰ قطعه شعر از شعرهای این شاعر به همت فرزندش گردآوری و توسط انتشارات سیب سرخ منتشر شده است.

انتهای پیام