به گزارش اعتماد نو ، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به آخرین تحولات مرتبط با بحران خلیج فارس پرداخت و نوشت: وزرای خارجه چهار کشوری که علیه کشور قطر محاصره زمینی، دریایی و هوایی اعمال کرده اند در کنفرانس مطبوعاتی شان پس از پایان نشست دوم شان در منامه در روز گذشته-یکشنبه- اتخاذ هر گونه تدابیری علیه دوحه را اعلام نکردند لیکن فضای این کنفرانس ویژگی تنش زایی داشت و بعید نمی دانیم که به «تفاهم هایی» رسیدند که سری باقی ماند و چه بسا در روزها یا هفته های آینده اجرای این تفاهم ها را خواهیم دید.
بسیاری در کلمه« گفت و گو» در بیانیه رسمی پایانی درنگ کردند و پیش بینی کردند که ورود این کلمه آن هم برای نخستین بار از آغاز بحران در تقریبا دو ماه پیش بازتاب دهنده عقب نشینی این کشورها از موضع شان است لیکن مسابقه وزرای چهار کشور بر سر تأکید بر اینکه گفت و گو پس از پذیرش خواسته های ۱۳ گانه شان توسط قطر و نیز شش اصلی که در نشست ۵جولای در قاهره به آن رسیدند،صورت می گیرد و برای توافق بر سر ابزارهای اجرای آنهاست و نیز هیچ گونه مذاکراتی بر سر این خواسته ها صورت نمی گیرد. آقای «سامح شکری» وزیر خارجه مصر بر این نقطه تأکید کرد و گفت که «مذاکره و گفت و گو بر سر ابزارها و راه های اجرای کامل و شفاف صورت می گیرد به گونه ای که در خدمت منطقه و همه جهان باشد» حالا سوالی که در این جا مطرح می شود این است که اگر از قطری ها خواسته می شود که همه شروط را بدون هر گونه رایزنی اجرا کنند، پس گفت و گو در این حالت چه معنایی دارد؟
نقطه مهمتر و خطرناک تر که بازتاب دهنده این رویکرد تنش زا توسط چهار کشور است همان چیزی است که آقای«عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی گفت و بار دیگر آن در گفت و گو با شبکه تلویزیونی«العربیه» تکرار کرد و چه بسا این کار را با دستور دولتش انجام داد و اشاره کرد که « درخواست قطر برای «بین المللی کردن» حرمین شریفین و دخالت در حاکمیت عربستان بر آنها اعلان جنگ است و ما حق پاسخ به هر طرفی که درخواست بین المللی کردن حرمین شریفین بکند را برای خود محفوظ می دانیم» و این را در اشاره روشن به اظهارات کمیته ملی حقوق بشر قطر و نامه ای گفت که در آن به گزارشگر ویژه سازمان ملل در آزادی دین و عقیده فرستاده و در این نامه از عربستان شکایت کرد. در این نامه کمیته حقوق بشر قطر« نگرانی شدید خود را درباره سیاسی کردن مناسک دینی در عربستان و استفاده از آن برای بدست آوردن دستاوردهای سیاسی نشان دادن و این کار عربستان را نقض صریح همه میثاق ها و عرف های بین المللی دانست» و خواسته است که «آیین ها و مناسک دینی مقدس از سیاست جدا شود».
سخنگویان دولت قطر گفتند که کشورشان به این اقدام روی آورد یعنی به سازمان ملل رفت و در یونسکو شکایت کرد زیرا میانجی گری ها شکست خورد و اتحادیه عرب نیز کاملا غایب است و شورای همکاری خلیج فارس نیز فلج شده است و به دلیل افزایش فشار ها بر حجاج قطری توسط حکومت عربستان سعودی و مخالفت طرف های مربوطه در امور حج در عربستان سعودی با ثبت نام حجاج قطری به شکل اینترنتی و تضمین سلامت شان و محدود کردن رفت و برگشت شان برای ادای مناسک حج از دو راه محدود و غیر مستقیم و استفاده از شرکت های هواپیمایی غیر خطوط هوایی قطر و این یعنی «دشوار کردن» سفر حجاج قطری و مقیم ها ،این کار را کرد.
عربستان هر گونه سخن گفتن( حتی در حد حرف) درباره بین المللی کردن اماکن مقدسه را مساله بسیار حساسی می داند و آن را نقض آشکار حاکمیت و استقلالش و نیز تشکیک در اداره آن می داند و ما بر این باور نیستیم که این مساله از ذهن مسئولان قطری به دور بوده است.
برخی از ناظران این مساله را مطرح می کنند که عربستان می توانست از هر گونه اقدامی که باعث سرزنشش شود دوری کند یا از اتهام ها علیه این کشور درباره فشار بر حجاج قطری با اجازه دادن به آنها برای سفر به عربستان به مانند هر سال با تصمیمی استثنایی و برای مدت زمان حج فقط در مدت زمان موسم حج، دوری کند به ویژه آن که عربستان دم از این می زند که هدف از این تحریم ها ضرر وارد کردن به «برادران قطری» نیست بلکه ضرر وارد کردن به حکومت آنها ست. این ناظران بر این باورند که برای اتخاذ این تصمیم استثنایی و لغو همه محدودیت ها برای سفر حجاج قطری یا افراد مقیم در قطر برای ادای فریضه حج، هنوز دیر نشده است.
به نقطه مربوط به «بین المللی کردن» حج و به این مساله بر می گردیم که که عادل الجبیر گفت که هر گونه اقدامی در این زمینه «اقدامی عدوانی» و «اعلان جنگ» به شمار می رود و تأکید کرد که کشورش بر حق خود را برای پاسخ به هر طرفی که در این زمینه کاری کند محفوظ می داند و این را در اشاره مستقیم به قطر گفت، حالا آیا این سخنان اشاره به این دارد که عربستان سعودی شکایت دولت قطر از عربستان به سازمان ملل و سازمان یونسکو را اقدامی عدوانی و اعلان جنگ می داند و چگونه و چه زمانی به آن پاسخ می دهد؟
این اشاره به اقدام نظامی یا آن گونه که از این تهدید فهمیده می شود، چه بسا این برای نخستین بار است که در آن یک مسئول عربستانی با این لهجه تهدید آمیز از زمان آغاز بحران و با این روشنی سخن می گوید . همچنین امری که «نگرانی» را در این زمینه بیشتر بر می انگیزد این است که شیخ«خالد بن احمد آل خلیفه» وزیر خارجه بحرین هرگز و به شکل صریح و قاطع گزارش هایی که در روزنامه های مصری و خلیجی( خلیج فارس) درباره طرح های ایجاد پایگاه نظامی در جزایر «حوار» در مقابل بخش خشکی قطری را رد نکرد و در پاسخ به پرسشی در این زمینه به این بسنده کرد که بگوید اینها فقط گزارش های رسانه ای است و آقای سامح شکری در این زمینه پاسخ «مبهمی» داد و گفت که همکاری نظامی مصر و بحرین که از دهه ها پیش تا کنون ادامه داشته است.
در سایه شکست همه میانجی گری ها برای ایجاد راه حل برای بحران خلیج فارس و اصرار دو طرف بحران بر موضع گیری های تند خود و مخالفت با دادن هر گونه امتیاز یا عقب نشینی، بر این باوریم که بحران به نقطه صفر خود بازگشت و تنش بیشتر در راه است و روزها و هفته های آینده شاهد تدابیر«تصادمی» به ویژه توسط چهار کشور محاصره کننده کشور قطر می شود.
منبع:جماران
