پس از سال‌ها انتظار، وزارت خارجه آمریکا اسناد جدیدی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت محمد مصدق را منتشر کرد.
به گزارش اعتماد نو به نقل از خبرگزاری آنا، بخش آرشیو وزارت خارجه آمریکا تقریبا ۴۰۰ صفحه اسناد جدید را درباره کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به برکناری دولت محمد مصدق در ایران و برقراری انسداد سیاسی در کشور منجر شد، منتشر کرده است.
این اسناد در چهار بخش تحت عناوین «تلاش‌های ایالات متحده برای درک مصدق از فوریه ۱۹۵۱ تا فوریه ۱۹۵۳»، «بحران سیاسی جولای ۱۹۵۲ ایران و تبعاتش»، «اعتماد نو به نقل از برنامه‌ریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت ۱۹۵۳» و «روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر ۱۹۵۳ تا دسامبر ۱۹۵۴» منتشر شده است.
پیشتر مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه آمریکا در دوران بیل کلینتون، از مشارکت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد اظهار تاسف و عذرخواهی کرده بود.
اسناد جدید منتشر شده نشان می‌دهد که عوامل سفارت آمریکا در تهران، عموما از وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور برای مقامات وزارت خارجه و دولت آمریکا گزارش‌هایی تهیه می‌کردند، تا آنها درک واضح‌تری از وضعیت ایران در دست داشته باشند.
این اسناد تردیدها درباره مشارکت و طراحی کودتا به ویژه از سوی آمریکا را از بین میبرد چرا که بررسی مختصر این اسناد نشان می‌دهد که عوامل سرویس امنیتی و جاسوسی آمریکا مستمرا برای رسیدن به سرنگونی محمد مصدق در حال نزدیک شدن به برخی از افراد و تاثیرگذاری بر جریان‌های سیاسی و اجتماعی در ایران بوده‌اند.
این اسناد نشان می‌دهد که سفارت آمریکا در تهران به رهبری لویی هندرسون، سفیر وقت واشنگتن در تهران مستمرا تلاش می‌کردند تا از جهت گیری‌های سیاسی و مذهبی مهره‌های شاخص سیاسی در ایران اطلاعاتی به دست آوردند.
در میان این اسناد، نامه‌ای از لویی هندرسون به مقامات آمریکایی وجود دارد که در آن با اعلام این‌که اردشیر زاهدی، عامل اصلی اجرایی کودتا در رادیو سراسری ایران، حکم برکناری مصدق را قرائت کرده است، تقاضا می‌کند تا فورا مبلغ ۵ میلیون دلار برای کمک به دولت کودتایی در ایران اختصاص یابد.
تحلیلگران تاریخی معتقدند که کودتا علیه محمد مصدق در ایران، اولین جلوه‌گاه سیاست امپریالیستی و مداخله‌جویانه آمریکا به شمار می آید که تا به امروز ادامه پیدا کرده است.
